Σάββατο 24 Ιανουαρίου 2015

Σόλων ο διαχρονικός...




Σήμερα ήθελα μέσα από ένα ποίημα του Άγγελου Σικελιανού, που αναφέρεται στον Σόλωνα, να δείξω την χρησιμότητα ενός αξιόλογου παραλογισμού. Κάποιες στιγμές ο ψυχρά λογικός εαυτός δεν επιτρέπει την πορεία προς μια πράξη που θα είναι σπουδαία κι άξια. Εκεί είναι απαραίτητη και ίσως καθοριστικής σημασίας μία πράξη με μεγάλη δόση τρέλας ιερής, η οποία θα μας ταρακουνήσει και θα μας ωθήσει σε δράσεις πάνω σε άλλες βάσεις, που δεν είχαμε συνηθίσει ή δεν αποδεχόμαστε μέχρι τότε. Θα έχουμε νικήσει σε σημεία που η λογική θα μας έβαζε στη διαδικασία να κάνουμε κύκλους δίχως κανένα αποτέλεσμα!

Θα σας κουράσω με το παρακάτω ποίημα, μια και είναι μεγάλο σε έκταση, αλλά νομίζω ότι αξίζει να το διαβάσει κανείς για την εύστοχη επιλογή του Σικελιανού, του ποιητή με τον απίστευτο λυρισμό, την τρυφερότητα και την φιλοσοφημένη σκέψη, αλλά και για τον Σόλωνα τον σπουδαίο αυτό σοφό, που κατάφερε σε μεγάλο βαθμό τελικά να βοηθήσει τον τόπο του να έχει ένα καλύτερο μέλλον κοινωνικά και οικονομικά.



Σόλωνος Απόλογος
(Ο Σόλωνας, γέροντας πια, θυμάται τον καιρό όπου υποκρίθη τον τρελό για να παρορμήσει τους Αθηναίους ν’ ανακαταλάβουνε τη Σαλαμίνα, νοσταλγεί την ώρα αυτή και μοναχός του λέει:)

Σα βγήκα, κισσοστέφανος,
στη μέση από το δρόμο,
τριγύρα μου με τρόμο
ζυγώσαν τα παιδιά.


Μα ως είδανε π’ ανάδευα
δίχως μιλιά το στόμα,
γιατί τα λόγια ακόμα
μου τα ’πνιγε η καρδιά,


ξεθάρρεψαν απάντεχα,
κι όλα, κρατώντας το ίσο,
με πήρανε αποπίσω,
φωνάζοντα: «Ο τρελός!»

Κ’ εμέ, που ο λόγος κέντριζεν
ετούτος πιο παρ’ άλλος,
γιατί βαθιά μου ο σάλος
επλήθαινε θολός,



με τέτοιο τσούρμο γύρα μου
στην Αγορά όταν πήγα,
- λες και μ’ άγγιξεν η μύγα -,
τραβώντας το σπαθί


τα ίδια μου στήθη εχτύπησα,
και πια, δεν ήταν ψέμα,
από τις φλέβες το αίμα
 επήδαε να χυθεί… 
 


Κι ως είδα πια τριγύρα μου
τη μαζωμένη Αθήνα,
φωνάζω: «Η Σαλαμίνα
- μ’ ακούτε; - καρτερεί,


κι ομπρός να τη γλιτώσουμε,
κ’ είναι δικιά μας πάλι.
Μικρή, παιδιά, είν’ η πάλη,
μα η Νίκη είν’ ιερή! »



Κι ως κάποιοι τότ’ εμάντεψαν
τα λόγια τούτα γύρα,
σα να ’σπρώχναν μια θύρα
φώναξαν όλοι: «Όμπρός…»


Και να, σε λίγο εβάδιζα
ανάμεσα στα πλήθη,
μ’ αιματωμένα στήθη
προβόδαα σα γαμπρός…



Κ’ η Σαλαμίνα επάρθηκε,
κι ο μόχτος μου στεριώθη
και μόγιναν οι πόθοι
πόβλεπε ο νους θολός,



μα πια από τότε μια φωνή
σαν των παιδιών εκείνη
δεν άκουσα να κλείνει
το μένος μου: «ο τρελός»
 



γύρα, «ο τρελός» σαν έκραζαν
κι ολοένα προχωρούσα,
τι αληθινά μπορούσα
τρελός και να γενώ,


απ’ της καρδιάς μου το άδυτο
το μέγα αν θέλημά μου
δεν άστραφτε μπροστά μου
ψηλά ως τον ουρανό!


Αλλά από τότε, τα κοινά
φροντίζοντας ολοένα,
κατόπι από τη γέννα
την πρώτη της καρδιάς,

γνώση στη γνώση εμάζεψα,
και τώρα πια είμ’ απάνω
στο σύνορο το πλάνο
της ύστερης βραδιάς…

Μα να, σ’ αυτό το σύνορο,
που ο νους μου πια την τάξη
κλωτσάει, και θέλει πράξη
και τούτος να γενεί,

κ’ ίσως να γίνει δύνονταν
και πάλι αυτό το τάμα,
αν γύραθέ μου, ω θάμα,
ακούονταν μια φωνή,
 


σαν των παιδιώνε την φωνήν,
ολοένα να με σπρώχνει
σα για μιαν άλλη όχτη
και για μια νέα ζωή,

αν μόνο, λέω, ακούγονταν,
βαθιά κι ολόγυρά μου,
αδόκητα, ω χαρά μου,
της τρέλας η άγια βοή!…



Κι α, χύσου πια απ’ τον Όλυμπο
ή από τα Τάρταρα έλα,
ιερή μεγάλη τρέλα,
και πάρε μου το νου,


και τη σοφία σπατάλα μου
για μιαν αθάνατη ώρα,
μιαν ώρα νικηφόρα
σα να ’ταν αλλουνού!…»



                      Άγγελος Σικελιανός
               «Λυρικός Βίος», τόμος Γ΄, Επίνικοι Β΄, 319-323, Οι φίλοι του βιβλίου, 1947







6 σχόλια:

  1. Εκπληκτικό Γλαύκη.......! τι λυρισμός πραγματικά.... σε καθηλώνει. Ότι καλύτερο φαντάζει η επιλογή σου σε μια βροχερή μέρα
    Καλό Σάββατο

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστώ, Γιάννη!
      Εδώ είναι η λυρική απόδοση της αξιόλογης τρέλας, αυτής που μπορεί να φέρει αποτελέσματα εκεί που η λογική αποτυγχάνει!
      Στο συγκεκριμένο ποίημα ο Σικελιανός αναφέρεται στην τρέλα των Ελλήνων να διεκδικήσουν την ελευθερία τους στον Β' Παγκόσμιο, αυτοί "η μια χούφτα άνθρωποι"... τους παροτρύνει!
      Αξιοποιεί την τρελή κίνηση του Σόλωνα που αναφέρεται παραπάνω, για να πείσει ότι κάτι τέτοιο μπορεί να δώσει καρπούς. Κάποιες στιγμές είναι χρήσιμο να εμπιστευόμαστε τον παραλογισμό και τις τρελές μας σκέψεις...

      Διαγραφή
  2. Ο ανθρωπος διαθετει λογικη ικανοτητα και κριση ώστε να αξιολογεί και να προβλεπει τις οποιες αποφασεις του. Ο λογικος εαυτος μας όπως λες καμια φορα μας ανακοπτει την πορεια προς πραξεις σπουδαιες και σημαντικες. Όμως τις περισσοτερες φορες μας προστατεύει από κάθε παραλογη πραξη που μπορει να γινει επικίνδυνη για τον εαυτο μας και τους αλλους.

    Ευτυχως που σε πολλες περιπτώσεις όταν (η τρέλα) εμφανιζεται ως αποτελεσμα μιας καταρρεουσας λογικης αποτυχιας, μετουσιώνεται σε κατι το δημιουργικο αντι να μας οδηγησει σε ορισμενα μονοπατια με αγνωστη πιθανη τραγικη καταληξη.

    Θαλεγα όμως και ναι στη λογικη με μοναδικη εξαιρεση τον ερωτα. Μια και αυτος είναι το μοναδικο ειδος συναισθηματικής «τρελας» που αποδεχομαι
    Αλλα και μια δοση τρελας παντα χρειαζεται γιατι οι μεγαλυτερες επαναστάσεις στην ανθρωπινη ιστορια εγιναν από ορισμενους "τρελους", αλλα όχι απελπισμενους

    ΥΓ.
    Καποτε υπηρχαν ποιητες (και πολιτικοι) με οραματα και με πνευματικο στοχασμο
    Σημερα ποιος μπορει να τους πλησιασει

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εξαιρετικό το σχόλιό σου, V!
      Η λογική είναι αυτή που έφερε την εξέλιξη στον κόσμο, αλλά χωρίς τις δόσεις "τρέλας", δεν θα έκανε βήμα. Θα έμενε στα σχέδια που θα έπλαθε, δεν θα τα υλοποιούσε ποτέ. Οι δόσεις "τρέλας" είναι ο δημιουργικός άνεμος, είναι το οξυγόνο που δίνει ζωή και ζωντάνια σε κάθε σύλληψη του νου!
      Όσο για τη σχέση του έρωτα και της επανάστασης με την "τρέλα" συμφωνώ απόλυτα! Και τα δύο δεν νοούνται δίχως εκείνην, είναι ο ζωοδότης αέρας τους...

      Όσο για τους ποιητές και τους πολιτικούς με οράματα και πνευματικό στοχασμό πιστεύω ότι αναδείχθηκαν μέσα από συνθήκες ανάγκης, οπότε αισιοδοξώ ότι στην πορεία θα υπάρξουν ξανά τέτοιες προσωπικότητες!

      Καλή σου μέρα!

      Διαγραφή
  3. Μην πτοείσαι που μια τέτοια ανάρτηση δεν έχει πολλά σχόλια. Είναι προφανώς επειδή ένας Σικελιανός είναι πάνω από εμάς και δεν αγγίζεται... Άλλωστε (σε ο,τι με αφορά) το είχα συζητήσει ήδη μαζί σου και είχα "οικειοποιηθεί" το θέμα. Διαχρονικά θα εκτιμηθεί αυτή σου η ανάρτηση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Είναι φυσικό ένας Σόλων διαχρονικός να εκτιμηθεί διαχρονικά... ;-)
      Δεν μπορώ να έχω την απαίτηση από κανέναν να ακολουθεί κάθε μου κέφι ή οποιαδήποτε σύλληψη. Κάθε ανάρτηση έχει τους αναγνώστες της, οι οποίοι την επιλέγουν ανάλογα με την διάθεσή τους ή γιατί κάτι έχει να τους πει τη συγκεκριμένη στιγμή.
      Εννοείται ότι θα επιθυμούσα να έχει περισσότερους επισκέπτες και σχολιαστές, όμως προβάλλουμε την ιδέα, την άποψη και αφήνουμε την ροή των πραγμάτων να εξελιχθεί ελεύθερα.

      Σ' ευχαριστώ για τα ενθαρρυντικά σου λόγια, μια και κάθε νέος blogger πιστεύω ότι τα θέλει στο ξεκίνημά του κι ας μην το μαρτυρά.

      Διαγραφή

Σε ευχαριστώ που αφιέρωσες χρόνο να διαβάσεις τις σκέψεις μου.