Αφήνω κάτι ακόμη εδώ, ίσως με κάποιο ενδιαφέρον, διότι δε γνωρίζω πότε θα μπορέσω να γράψω πάλι.
Το θέμα αφορά στη μουσική δημιουργία για την οποία μιλά ο αξιόλογος Νότης Μαυρουδής μέσα από "Τρία σημειώματά" του σε άρθρο που βρήκα στο Αντικλείδι.
Όπως στον περισσότερο κόσμο που δεν έχει ασχοληθεί με κάποιο μουσικό όργανο, τη σύνθεση ή ό,τι άλλο σχετικό υπήρχε πάντα και σε μένα η απορία "πώς γράφεται ένα τραγούδι". Σ' αυτό το ερώτημα - που του έθεσαν επίσης φίλοι του Μαυρουδή - απαντά, λοιπόν, στο άρθρο που ακολουθεί με τον τίτλο του και παραπομπή στη σελίδα από όπου έγινε ο δανεισμός:
Στη συνέχεια παραθέτω ορισμένα αποσπάσματα που μου έκαναν περισσότερη εντύπωση...
"Δεν είναι εύκολη μια περιγραφή των «διαδικασιών» πάνω σε μια πνευματική
εργασία, όπου το άυλο στοιχείο πρυτανεύει και ορίζει τα πάντα… Η
μουσική, κατεξοχήν άυλη τέχνη, (την ακούμε, μας συγκινεί και μας
προκαλεί συναισθήματα, αλλά δεν την βλέπουμε, ούτε την αγγίζουμε…)
γεννιέται από την προϋπάρχουσα σχέση τού δημιουργού με το μουσικό όργανο
που παίζει."
"Ο συνθέτης ενός τραγουδιού, οργανώνει το άυλο υλικό του, στηριζόμενος
κυρίως στις λέξεις (τους στίχους) και στο βάθος των νοημάτων τα οποία
κατευθύνουν την δημιουργία τής τελικής ατμόσφαιρας… Ο συνθέτης ψάχνει (η
πιο σωστή λέξη είναι: ανιχνεύει) έναν μελωδικό κώδικα με τις νότες να
ακολουθούν μια πορεία και οι οποίες εν τέλει να σχηματίζουν «ενιαίο
σώμα» με τον στίχο."
"Είναι σαν να βρίσκεσαι σε ένα σκοτεινό δωμάτιο. Πρέπει να βρεις
τρόπους να μπεις και να το φωτίσεις… "
"Στη μουσική όλα λειτουργούν με την φαντασία τών ηχητικών συνδυασμών. Μια
σειρά φθόγγων, μια αρμονία, μια ρυθμική εναλλαγή, δημιουργούν «εικόνα»,
όχι ακριβώς συγκεκριμένη, αλλά τουλάχιστον βάση μιας (μουσικής) σκέψης.
Εδώ, η ηχητική ποιότητα και οι τεχνικές δυνατότητες του μουσικού
οργάνου, παίζουν αποφασιστικό ρόλο! "
"Μια σύνθεση, όπως θα παρατηρείτε, δεν είναι ένα ή δυο πράγματα. Είναι
πολλά και γεννιούνται παράλληλα. Είναι μια επίπονη (πνευματικά) εργασία
και έχει ανάγκη από «επιστράτευση» όλων των αισθήσεων, των εμπειριών και
των πνευματικών καταβολών που έχουν φωλιάσει μέσα μας κατά τη διάρκεια
όλης μας της ζωής."
"Ο κάθε δημιουργός έχει έναν δικό του τρόπο να ξεδιπλώνει από μέσα του το
συναίσθημα, τη γνώση ή το βίωμα. Υποθέτω πως δίχως αυτά (και άλλα πολλά
βεβαίως) δεν μπορεί να υπάρξει δημιούργημα. Το τελευταίο, για να
μπορέσει να λάβει υπόσταση και να ανθήσει, χρειάζεται δουλειά, πολλή
δουλειά, χρειάζεται ένταξη, αισθητική έκφραση, να λαμβάνεις υπόψη σου
την πραγματικότητα, αλλά να πηγαίνεις και παραπέρα από μια απλή
προσαρμογή στο κοινωνικό περιβάλλον και στη χώρα όπου έχεις επιλέξει να
ζεις και να κινείσαι."
"...η λαϊκή δημιουργία γινόταν από απλούς αγράμματους ανθρώπους, οι οποίοι
κάθε άλλο ήταν εξοπλισμένοι με τα εργαλεία που προανέφερα. Εκείνοι οι
δημιουργοί κατάφεραν και έφτιαξαν στέρεα τραγούδια, δεμένα όχι μόνο με
την εποχή τους, αλλά μέσα από αυτά ανέδειξαν επιτυχώς και την
καθημερινότητά τους. Διέθεταν το ένστικτο και την δέουσα όσφρηση να
«φωτογραφίζουν» εποχές και καταστάσεις."
"Είτε με αρωγό την τεχνολογία, είτε με ένα μόνο όργανο, ο δημιουργός
δύσκολα θα μπορέσει να λειτουργήσει όπως παλιά. Πάντοτε είναι αναγκαία
η… ερωτοτροπία με ένα όργανο το οποίο θα γεννήσει και θα εκφράσει τις
μουσικές σκέψεις, που θα δώσουν ύπαρξη στη δημιουργία (αυτό ας το
ονομάσουμε: «Έμπνευση»)"
"Η έμπνευση είναι αποτέλεσμα καλλιέργειας και δουλειάς και όχι
στιγμιαίας… φώτισης από κάποιο θεϊκό πνεύμα… Έρχεται μέσα από το βάθος
τού ανθρώπου και φανερώνει όλη την υπόσταση, το ταλέντο, την
προσωπικότητα, την πνευματικότητα, τις όποιες ευαισθησίες, καθώς και τις
αισθητικές επιλογές εκείνης τής πλευράς της ζωής στην οποία αποφασίσαμε
να ταχθούμε…"
"Περιττό να υποστηρίξω πως το θέμα των «μυστικών» τής σύνθεσης είναι ανεξάντλητο! Στοιχεία ορατά και αόρατα είναι μέσα στα «μυστικά» και ουδείς μπορεί να φωτίσει άπλετα μια τέτοια «μυστηριακή» διαδικασία…
Ποιος ξέρει; Ίσως εκεί να βρίσκεται και η μαγεία του θέματος. Στο ανεξήγητό του…"
Θεωρώ ότι και μόνο από τα αποσπάσματα παίρνει κανείς μια ιδέα για το πώς ένας δημιουργός εργάζεται επάνω στους στίχους και τις νότες και φτάνουμε εμείς ως ακροατές να απολαμβάνουμε συνήθως μικρά ή μεγάλα θαύματα!
Αξίζει όμως να διαβαστεί ολόκληρο το κείμενο, καθώς αναφέρει πολλά περισσότερα κι ενδιαφέροντα, όπως και για το πως αισθάνθηκε και λειτούργησε όταν του δόθηκε να συνθέσει "Το πρωινό τσιγάρο", που έχω παρακάτω... (μαζί με ένα ακόμη δικό του και ένα γνωστό μουσικό κομμάτι που αποδίδουν με τις κιθάρες τους παρέα με τον Παναγιώτη Μάργαρη)
