Σάββατο 17 Ιουλίου 2021

Λύνοντας απορίες για τη μουσική

 
Αφήνω κάτι ακόμη εδώ, ίσως με κάποιο ενδιαφέρον, διότι δε γνωρίζω πότε θα μπορέσω να γράψω πάλι.
 
Το θέμα αφορά στη μουσική δημιουργία για την οποία μιλά ο αξιόλογος Νότης Μαυρουδής μέσα από "Τρία σημειώματά" του σε άρθρο που βρήκα στο Αντικλείδι. 
Όπως στον περισσότερο κόσμο που δεν έχει ασχοληθεί με κάποιο μουσικό όργανο, τη σύνθεση ή ό,τι άλλο σχετικό υπήρχε πάντα και σε μένα η απορία "πώς γράφεται ένα τραγούδι". Σ' αυτό το ερώτημα - που του έθεσαν επίσης φίλοι του Μαυρουδή - απαντά, λοιπόν, στο άρθρο που ακολουθεί με τον τίτλο του και παραπομπή στη σελίδα από όπου έγινε ο δανεισμός:
 
 
Στη συνέχεια παραθέτω ορισμένα αποσπάσματα που μου έκαναν περισσότερη εντύπωση...
 
"Δεν είναι εύκολη μια περιγραφή των «διαδικασιών» πάνω σε μια πνευματική εργασία, όπου το άυλο στοιχείο πρυτανεύει και ορίζει τα πάντα… Η μουσική, κατεξοχήν άυλη τέχνη, (την ακούμε, μας συγκινεί και μας προκαλεί συναισθήματα, αλλά δεν την βλέπουμε, ούτε την αγγίζουμε…) γεννιέται από την προϋπάρχουσα σχέση τού δημιουργού με το μουσικό όργανο που παίζει."
 
"Ο συνθέτης ενός τραγουδιού, οργανώνει το άυλο υλικό του, στηριζόμενος κυρίως στις λέξεις (τους στίχους) και στο βάθος των νοημάτων τα οποία κατευθύνουν την δημιουργία τής τελικής ατμόσφαιρας… Ο συνθέτης ψάχνει (η πιο σωστή λέξη είναι: ανιχνεύει) έναν μελωδικό κώδικα με τις νότες να ακολουθούν μια πορεία και οι οποίες εν τέλει να σχηματίζουν «ενιαίο σώμα» με τον στίχο."
 
"Είναι σαν να βρίσκεσαι σε ένα σκοτεινό δωμάτιο. Πρέπει να βρεις τρόπους να μπεις και να το φωτίσεις… "
 
"Στη μουσική όλα λειτουργούν με την φαντασία τών ηχητικών συνδυασμών. Μια σειρά φθόγγων, μια αρμονία, μια ρυθμική εναλλαγή, δημιουργούν «εικόνα», όχι ακριβώς συγκεκριμένη, αλλά τουλάχιστον βάση μιας (μουσικής) σκέψης. Εδώ, η ηχητική ποιότητα και οι τεχνικές δυνατότητες του μουσικού οργάνου, παίζουν αποφασιστικό ρόλο! "
 
"Μια σύνθεση, όπως θα παρατηρείτε, δεν είναι ένα ή δυο πράγματα. Είναι πολλά και γεννιούνται παράλληλα. Είναι μια επίπονη (πνευματικά) εργασία και έχει ανάγκη από «επιστράτευση» όλων των αισθήσεων, των εμπειριών και των πνευματικών καταβολών που έχουν φωλιάσει μέσα μας κατά τη διάρκεια όλης μας της ζωής."
 
"Ο κάθε δημιουργός έχει έναν δικό του τρόπο να ξεδιπλώνει από μέσα του το συναίσθημα, τη γνώση ή το βίωμα. Υποθέτω πως δίχως αυτά (και άλλα πολλά βεβαίως) δεν μπορεί να υπάρξει δημιούργημα. Το τελευταίο, για να μπορέσει να λάβει υπόσταση και να ανθήσει, χρειάζεται δουλειά, πολλή δουλειά, χρειάζεται ένταξη, αισθητική έκφραση, να λαμβάνεις υπόψη σου την πραγματικότητα, αλλά να πηγαίνεις και παραπέρα από μια απλή προσαρμογή στο κοινωνικό περιβάλλον και στη χώρα όπου έχεις επιλέξει να ζεις και να κινείσαι."
 
"...η λαϊκή δημιουργία γινόταν από απλούς αγράμματους ανθρώπους, οι οποίοι κάθε άλλο ήταν εξοπλισμένοι με τα εργαλεία που προανέφερα. Εκείνοι οι δημιουργοί κατάφεραν και έφτιαξαν στέρεα τραγούδια, δεμένα όχι μόνο με την εποχή τους, αλλά μέσα από αυτά ανέδειξαν επιτυχώς και την καθημερινότητά τους. Διέθεταν το ένστικτο και την δέουσα όσφρηση να «φωτογραφίζουν» εποχές και καταστάσεις."
 
"Είτε με αρωγό την τεχνολογία, είτε με ένα μόνο όργανο, ο δημιουργός δύσκολα θα μπορέσει να λειτουργήσει όπως παλιά. Πάντοτε είναι αναγκαία η… ερωτοτροπία με ένα όργανο το οποίο θα γεννήσει και θα εκφράσει τις μουσικές σκέψεις, που θα δώσουν ύπαρξη στη δημιουργία  (αυτό ας το ονομάσουμε: «Έμπνευση»)"
 
"Η έμπνευση είναι αποτέλεσμα καλλιέργειας και δουλειάς και όχι στιγμιαίας… φώτισης από κάποιο θεϊκό πνεύμα… Έρχεται μέσα από το βάθος τού ανθρώπου και φανερώνει όλη την υπόσταση, το ταλέντο, την προσωπικότητα, την πνευματικότητα, τις όποιες ευαισθησίες, καθώς και τις αισθητικές επιλογές εκείνης τής πλευράς της ζωής στην οποία αποφασίσαμε να ταχθούμε…" 

"Περιττό να υποστηρίξω πως το θέμα των «μυστικών» τής σύνθεσης είναι ανεξάντλητο! Στοιχεία ορατά και αόρατα είναι μέσα στα «μυστικά» και ουδείς μπορεί να φωτίσει άπλετα μια τέτοια «μυστηριακή» διαδικασία…

Ποιος ξέρει; Ίσως εκεί να βρίσκεται και η μαγεία του θέματος. Στο ανεξήγητό του…"

 

Θεωρώ ότι και μόνο από τα αποσπάσματα παίρνει κανείς μια ιδέα για το πώς ένας δημιουργός εργάζεται επάνω στους στίχους και τις νότες και φτάνουμε εμείς ως ακροατές να απολαμβάνουμε συνήθως μικρά ή μεγάλα θαύματα!

Αξίζει όμως να διαβαστεί ολόκληρο το κείμενο, καθώς αναφέρει πολλά περισσότερα κι ενδιαφέροντα, όπως και για το πως αισθάνθηκε και λειτούργησε όταν του δόθηκε να συνθέσει "Το πρωινό τσιγάρο", που έχω παρακάτω... (μαζί με ένα ακόμη δικό του και ένα γνωστό μουσικό κομμάτι που αποδίδουν με τις κιθάρες τους παρέα με τον Παναγιώτη Μάργαρη)

 


 
 


 


 
 
 

10 σχόλια:

  1. Μεγάλος δημιουργός ο Νότης, απίστευτη η μουσική του, μας έχει μεγαλώσει και αυτή.
    Αρμόνιο έπαιζα παλιά, όχι σε πολύ προχωρημένα στάδια αλλά περνούσαμε καλά η παρέα. Δεν έχω ιδέα από σύνθεση και μια φορά δοκίμασα εμπειρικά να δώσω μουσική σε κάποιους στίχους. Ότι μιλάει στην καρδιά σου είναι τελικά.
    Γλαύκη μου όμορφο το θέμα σου και σήμερα, στέλνω την αγάπη μου κορίτσι μου.
    Φιλιά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γελάω με το "Νότης", διότι προφανώς δεν αναφερόμαστε στον Σφακιανάκη...χαχαχα!
      Μμμ, μας το έκρυβες το αρμόνιο! Κι εγώ είχα καταπιαστεί κάποτε με το αρμόνιο από ανάγκη, όχι γιατί τρελαινόμουν. Καμία σχέση με συνθέσεις φυσικά. Τα βασικά γνωρίζω από μουσική κι από και πέρα μεσάνυχτα... χεχε. Μπράβο, που το προσπαθούσες όμως.
      Πράγματι η μουσική πρώτα είναι ό,τι ενεργοποιεί στην ψυχή μας κι έπειτα γνώση και πολλή δουλειά.
      Σε φιλώ!

      Διαγραφή
    2. Όχι βρε Γλαύκη μου, καμία σχέση. Ο Νότης Μαυρουδής ήταν μεγάλη μορφή. Κάπου στα 1978 είχα δει, δια ζώσης, μικρή του συναυλία σε ένα άλσος, σε ρομαντικό περιβάλλον και, να σου πω, σε γιορτή πολιτικής νεολαίας της εποχής εκείνης. Συγκλονιστικός.
      Φιλιά κορίτσι μου.

      Διαγραφή
    3. Εννοείται ότι αστειευόμουν, Γιάννη μου!
      Χωρίς κάποιο αστείο δε γίνεται...

      Διαγραφή
  2. Πολύ ενδιαφέρον το θέμα σου και σήμερα όπως πάντα.
    Ο Νότης Μαυρουδής υπέροχος.
    Είχε διασκευάσει ένα κλασσικό μουσικό θέμα του Paco de Lucia.
    https://www.youtube.com/watch?v=su6lqGsbbBA
    και στην αυθεντική εκτέλεση
    https://www.youtube.com/watch?v=0vq3qZwaXrw

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλημέρα.
      Ο Μαυρουδής και ο Μάργαρης αποδίδουν αέρινα θα έλεγα το μουσικό κομμάτι, το οποίο ο Lucia παίζει με ένταση και πάθος, όπως φυσικά ταιριάζει στο φλαμέγκο. Μου άρεσα πολύ και τα δύο!
      Σε ένα άλλο περιβάλλον της παλιά γαλλικής μουσικής (έψαχνα συλλογές παλαιότερων γαλλικών και ιταλικών τραγουδιών για το ιστολόγιο και παραθέτω δύο μικρά δείγματα):
      https://www.youtube.com/watch?v=CYvwLSeHX7k
      https://www.youtube.com/watch?v=_ifJapuqYiU
      (μόνο από γαλλική μουσική, άλλη στιγμή ίσως δώσω δείγμα από ιταλική συλλογή)

      Διαγραφή
    2. Αγαπημένα και τα 2 τραγούδια που έχεις επιλέξει.Περισσότερο της Dalida.
      Εάν θέλεις να ακούσεις πολύ ωραίες επιλογές Γαλλικών τραγουδιών : https://www.jazzradio.com/pariscafe
      Μέχρι μισή ώρα ακούς ελεύθερα.Μετά σου ζητάει να γραφτείς.
      Και μισή ώρα είναι super.

      Διαγραφή
    3. Τον γνωρίζω τον σταθμό και μου έδωσες το κίνητρο να τον ακούσω πάλι.
      Το άκουσα τυχαία και σε πάω σε άλλο μονοπάτι εντελώς, όμως έχει αξία:
      https://www.youtube.com/watch?v=DWvfr_F-cvU

      Διαγραφή
  3. Εξαιρετικός δημιουργός, τον αγαπώ και τον εκτιμώ πολύ γιατί δεν δίστασε μέσα απ' τα έργα του να εκφέρει πολιτικό λόγο. Δύσκολο σήμερα να επιβιώσει ένας τέτοιος συνθέτης που είναι κεφάλαιο για τη χώρα. Στην εποχή της τεχνολογίας, των play list και των ευκολοχώνευτων σουξέ, πρέπει να διατηρήσει τους δικούς του κώδικες και να μην προσβάλλει το έργο του και τους σπουδαίους δημιουργούς με τους οποίους συνηπήρξε κάποτε (Βάρναλη, Θεοδωράκη, Ρίτσο και Ελύτη).
    Εξαιρετική επιλογή Γλαύκη μου!
    Τα φιλιά μου...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευτυχώς Μαρία μου που υπάρχουν κι αυτοί οι δημιουργοί.
      Επιβιώνουν γιατί έχουν το κοινό που τους εκτιμά και τους σέβεται.
      Σ' Ευχαριστώ κορίτσι μου κι εύχομαι να περνάς όμορφα.

      Διαγραφή

Σε ευχαριστώ που αφιέρωσες χρόνο να διαβάσεις τις σκέψεις μου.