"Μια χίμαιρα ένα ολόκληρο πεπρωμένο"

Με αφορμή τον τίτλο θα έλεγα πως κάποτε συμβαίνει να προσπαθούμε να πλάσουμε ένα ολόκληρο πεπρωμένο βασισμένο σε μια χίμαιρα. Συγχωρεμένο κι αυτό, καθώς είναι πολύ ανθρώπινο. Το θέμα είναι μέχρι πού θα την αφήσουμε να μας παρασύρει. 

Δεν ήρθα να γράψω για κάτι σχετικό, όμως επέλεξα για τίτλο μέρος από στίχους του Τάσου Λειβαδίτη, οι οποίοι ακολουθούν στη συνέχεια. Απλά τους ξεχώρισα περισσότερο από άλλους που έχω κρατήσει για να παραθέσω σε αυτή την ανάρτηση. Δεν είχα κατά νου κάποιο συγκεκριμένο θέμα, αλλά θέλησα να μοιραστώ μικρά ποιητικά "αποστάγματα" που είχαν κάτι να μου πουν. Ίσως έχουν κάτι να αφήσουν και σε κάποιους περαστικούς από εδώ.

 

Ξεκινώ από τους στίχους του Λειβαδίτη:

"Προσπάθησα από μια χίμαιρα να φτιάξω ένα ολόκληρο πεπρωμένο. 

 Τώρα αν θυμάμαι κάτι είναι κάποια όνειρα που έκανα ακουμπισμένος στον ωκεανό 

 ή κάποιες ταπεινώσεις 

 που τέλειωσαν με τα πιο υπέροχα δάκρυα." 

Κι αν είναι κανείς αμετανόητος, θα συνέχιζα με τον Πατρίκιο:

"Κι αν γυρίζει ο χρόνος πίσω στην αρχή

 όπως γυρίζει πίσω μια βιντεοκασέτα

 το ίδιο αδέξια, με την ίδια ταραχή 

 τα ίδια θα κάναμε, άσ’ τα και γάμησέ τα." 

Έρχεται ο Ρίτσος, όμως να προσθέσει:

"Αυτά που χάθηκαν, αυτά που δεν ήρθαν μην τα κλαις. 

 Αυτά που τα ‘χες και δεν τα ‘δωσες κλάφ’ τα. " 

Ο Μπλέικ στέκεται σε αυτό που εν τέλει μένει για πάντα στην ψυχή του ανθρώπου, όταν προσπαθήσει το άπιαστο (γιατί ενίοτε αξίζει για πολλούς λόγους να το κάνει):

"Να δεις τον Κόσμο σε έναν κόκκο άμμου,

 και τον Ουρανό σ’ ένα αγριολούλουδο,

 να κρατήσεις το Άπειρο στην παλάμη σου 

 και την Αιωνιότητα σε μια ώρα. " 

Τα παραπάνω έχουν ισχύ και σε προσωπικό επίπεδο και σε κοινωνικό αλλά ας το πάμε παραπέρα τσεκάροντας και το πολιτικό... με τον Ελύτη να σημειώνει κάπως δηκτικά:

"Χίλιοι δυο παραφυλάνε σε κοιτάν και δεν μιλάνε.

 Είσαι σήμερα μονάρχης κι ώσαμ’ αύριο δεν υπάρχεις." 

Με τη σοφία του Άσιμου να μας υποδεικνύει το αυτονόητο:

"Άμα δε σου πέσει μούρη, πώς μωρέ θ’ αντιληφθείς

 Τι σου λέει ένας σαμάνος κι ένας οραματιστής. " 

Κι ο Βάρναλης μας ταρακουνά, μπας και ξυπνήσουμε και βρεθούμε σε εγρήγορση:

"Δεν ξέρεις καημένε τη λαϊκή ψυχή.

 Οι λαοί πιστεύουν πιότερο τ’ αυτιά τους, παρά τα μάτια τους.

 Πιότερο το μύθο παρά τα γεγονότα.

 Πιότερο τη φαντασία τους από την κρίση τους… " 

Κρατάμε ως σημαίνουσα υπενθύμιση του Νερούδα το ότι:

"Μπορείς να κόψεις όλα τα λουλούδια, αλλά δεν μπορείς να εμποδίσεις την Άνοιξη να ‘ρθει. " 

Και προχωράμε (σε όλα τα επίπεδα) διατηρώντας καλά μέσα μας κάτι ακόμα από τον Ρίτσο:

"Να είμαστε έτοιμοι

 κάθε ώρα είναι η δική μας ώρα. " 

 

@ Μουσική πολύ φρέσκια (πρόταση αναγνώστη) και απόλυτα εκλεκτή θα έλεγα:

 

 

 

Σαν να ήταν δικό μου, αλλά δεν είναι...

Γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά ότι λίγα πράγματα είμαστε σε θέση να ορίζουμε στη ζωή μας. Κι εκείνη δε μας αφήνει διόλου να βαρεθούμε, αφού μια μας πάει επάνω και μια κάτω, σαν ανελκυστήρας ένα πράμα. Τότε που λες ότι κάτι καλό πάει να γίνει, να κι έρχεται να σε βρει κάτι άλλο ιδιαίτερα "ενδιαφέρον" (ζαβό θα λέγαμε), οπότε μονολογείς το "πάμε πάλι"...

Σκέφτηκα, λοιπόν, να ξεδώσω (να μη σκάσω από τα "ουφ") με κάτι ημιδημιουργικό εδώ μέσα, για να διατηρήσω ισορροπίες σε όλο αυτό το ανεβοκατέβασμα. Πρόκειται για επανάληψη μιας παλαιότερης προσπάθειας, στην οποία είχα επιλέξει στίχους από ξένα μουσικά κομμάτια και συνδυάζοντάς τους είχα δημιουργήσει κάτι νέο. Αυτή την φορά η επιλογή έγινε από ελληνικά τραγούδια, τα οποία είχα αξιοποιήσει σε αναρτήσεις μου που έμοιαζαν με "ώρες ραδιοφώνου" (μάλλον εγώ τις είχα χαρακτηρίσει έτσι, γιατί είμαι και λίγο "ψώνιο"). Σε κάθε απόσπασμα θα υπάρχει και μία λέξη ή φράση που θα παραπέμπει στο μουσικό κομμάτι για όποιον θα ήθελε να το ακούσει.

Κι ας δούμε τι βγήκε...

 

Γράφω τ’ όνομά σου σ’ ένα χαρτάκι από τσιγάρα

Και τώρα πρέπει να βρω δυο λόγια να σου πω.
Τις βρήκα έτοιμες τις λέξεις. Δεν έφτιαξα καμία μόνη μου.
Αυτό είναι άδικο για σένα. Θέλω να βρω κάτι που να είναι μόνο για σένα.

Αν θες να δεις τα θαύματα να παίρνουνε μορφή
Ράψε όλα σου τα τραύματα μόνος με μιας ψυχής κλωστή.

Πως θα με νιώσεις κάποτε κι ας είναι αργά πως θα ΄ρθεις
να γνωριστούμε απ΄ την αρχή κι απ΄ τη φωτιά να μάθεις.

Ήθελα να’ μαι εισιτήριο στην τσέπη σου
Όταν σε μένα ταξιδεύει η σκέψη σου
Να ‘μαι η πρώτη ρουφηξιά από το τσιγάρο σου
Κι η τελευταία γουλιά από το ποτό σου

Τα ζήτησα όλα από τη ζωή μου, τα πλήρωσα με την ψυχή μου
Δεν νιώθω θλίψη, μα μου ‘χει λείψει
Το λάγνο ψέμα σου που τα ‘κανε όλα ωραία.

Σβήστηκαν τα λόγια και οι σκοποί
Σαν γέφυρα που είχε κοπεί
Κι έκρυβε η καρδιά μου αγκαλιά
Μια φωτογραφία σου παλιά.

Πέρασαν χρόνια μα θυμάμαι
Τη νύχτα εκείνη της σιωπής
Νύχτα που φταίει όταν πονάμε
μα εσύ ποτέ δε θα το πεις

Μη ρωτάς να σου πω μοναξιά τι θα πει
σε μια πόλη βουβή στα ρηχά θα πνιγώ
μη ρωτάς να σου πω, διψασμένες καρδιές
προδομένοι εραστές, ζούμε θάνατο αργό.

Τι θες ν’ ακούσω πια
τώρα που καμιά , καμιά συγγνώμη δε φτάνει
το σ’ αγαπώ μπορεί, μόνο αυτό μπορεί
μες στην καρδιά να μπει να την ζεστάνει…

Αιώνια θα το τραγουδώ
Κι εσύ δε θα το μάθεις
Πως οι στιγμές που μου 'δωσες
Αξίζουν μια ζωή

Ό,τι ζω μετά από σένα μου το κυνηγάς
μου το διώχνεις, μου το ορίζεις και μου το σκορπάς.

Μια καταιγίδα θέλω να ‘ρθει να ουρλιάξει
Όσα δεν είπαμε από φόβο ή ντροπή
Στα σωθικά μας και στα μάτια μας να ψάξει
Κάθε μας λέξη μυστική να την πετάξει
Μέχρι τον ήλιο ν’ ανεβεί και να τον κάψει.

 

@  Μουσική άλλη δεν έχει σε αυτή την ανάρτηση, καθώς είμαστε υπερπλήρεις με τις παραπομπές!

 

Επιλογές από τον φιλόσοφο "θεϊκό δώρο"

Βλέποντας κανείς τον τίτλο θα αναρωτιέται αν υπάρχει κάποιο λάθος διατύπωσης. Δεν υπάρχει φυσικά, αλλά γράφτηκε κατά αυτόν τον τρόπο για να προσελκύσει λίγο παραπάνω την προσοχή...😏

Πρόκειται για τον πασίγνωστο Ουμπέρτο Έκο, για το επώνυμο του οποίου λέγεται ότι είναι αρκτικόλεξο των λατινικών λέξεων Ex Caelis Oblatus, που σημαίνει "θεϊκό δώρο"!

Ακολουθούν επιλογές μου από το έργο του και τον λόγο του, που ο καθένας με άλλα θα ταυτιστεί, με άλλα θα διαφωνήσει ή ακόμη και θα αδιαφορήσει. Πάμε να δούμε κι όποιος θέλει έρχεται παρέα!

" Η τέχνη του διαβάσματος έγκειται στο να ξέρεις ποιες σελίδες να πηδήξεις." 

 

 

" Έχω φτάσει να πιστεύω ότι ολόκληρος ο κόσμος είναι ένα αίνιγμα, ένα άκακο αίνιγμα που γίνεται τρομερό λόγω της δικής μας μανιώδους προσπάθειας να το ερμηνεύσουμε σαν να είχε δήθεν κάποια βαθύτερη αλήθεια."

 

" Ο Ηγέτης, που γνωρίζει ότι η εξουσία δεν του απονεμήθηκε δημοκρατικά αλλά την κατέκτησε με τη βία, γνωρίζει επίσης ότι η δύναμή του βασίζεται στην αδυναμία των μαζών· οι μάζες είναι αδύναμες, και γι’ αυτό χρειάζονται και αξίζουν έναν ηγεμόνα."

 

" Ο βλάκας δεν κάνει λάθη συμπεριφοράς. Κάνει λάθος συλλογισμούς. Είναι αυτός που λέει ότι όλοι οι σκύλοι είναι κατοικίδια και όλοι οι σκύλοι γαβγίζουν, όμως και οι γάτοι είναι κατοικίδια ζώα, επομένως γαβγίζουν. Ή ότι όλοι οι Αθηναίοι είναι θνητοί, όλοι οι κάτοικοι του Πειραιά είναι θνητοί, επομένως όλοι οι κάτοικοι του Πειραιά είναι Αθηναίοι."

 

" Τίποτε δε δίνει σε έναν φοβισμένο άνθρωπο περισσότερο κουράγιο από έναν άλλο φοβισμένο άνθρωπο."

 

" Οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης έδωσαν το δικαίωμα να μιλάνε σε λεγεώνες ηλιθίων που άλλοτε δεν μίλαγαν παρά μόνο σε μπαρ, αφού είχαν πιει κανένα ποτήρι κρασί, χωρίς να βλάπτουν την κοινότητα. Τους αναγκάζαμε αμέσως να σωπάσουν, αλλά σήμερα έχουν το ίδιο δικαίωμα λόγου με ένα βραβείο Νόμπελ. Είναι η εισβολή των ηλιθίων."

 

" Οι κοινωνίες βασίζονταν πάντα στη μνήμη για να διατηρήσουν την ταυτότητά τους, ξεκινώντας από τον γέρο που, καθισμένος κάτω από ένα δέντρο, έλεγε ιστορίες για την εκμετάλλευση των προγόνων του και τον ιδρυτικό μύθο της φυλής. Και όταν κάποια πράξη λογοκρισίας εξαφανίζει ένα μέρος της μνήμης μιας κοινωνίας, αυτή η κοινωνία περνάει μια κρίση ταυτότητας."

 

" Ο πολιτισμός δεν ακυρώνει τη βαρβαρότητα, αλλά, πολλές φορές, την επικυρώνει. Όσο πιο πολιτισμένος είναι ένας λαός, τόσο πιο βάρβαρος και καταστροφικός μπορεί να γίνει."



👉 Μουσική επιλογή ένα τραγούδι από τα παλιά, που άκουσα τις προηγούμενες ημέρες στο ραδιόφωνο και μου έφτιαξε πάραυτα τη διάθεση μέσα από τον ρυθμό του...

  

Η αλητεία θα βρει το αντίδοτό της;

Ευτυχώς που υπάρχει και η ποίηση στη ζωή μας, για να αντισταθμίζει το βάρος που παράγει η αλητεία - με όλη τη σημασία της λέξης - την οποία επιδεικνύουν τόσο εγχώριοι πολιτικοί όσο της γειτονιάς μα και ακόμα παραπέρα! Έλεος πια! Το Σύνταγμα έχει καταλήξει χαρτί υγείας και η Δημοκρατία κάτι που στην ουσία το έχουν χεσμένο! Και όλα αυτά με απόλυτο θράσος και ξιπασιά!

Με αφορμή, λοιπόν, την ημέρα που γιορτάζουμε την Ποίηση (21-3-2025) είπα να εκφραστώ, ίσως και με άγαρμπο τρόπο, αλλά και να δώσω δυο μικρά σημεία από εκείνη προς "θρέψη" του πνεύματος και της ψυχής:

 

" να ελπίζεις - να ελπίζεις πάντα - πως ανάμεσα 

 εις τους ανθρώπους 

 - που τους ρημάζει η τρομερή "ευκολία" - 

 θα συναντήσεις απαλές ψυχές με τρόπους 

 που τους διέπει καλοσύνη - πόθος ευγένειας - ηρεμία"

                                Ν. Εγγονόπουλος, Σονέτο Μάλλον Απαισιόδοξο 

 

" Σκέψου η ζωή να τραβάει το δρόμο της, κι εσύ να λείπεις,

 να 'ρχονται οι Άνοιξες με πολλά διάπλατα παράθυρα

 κι εσύ να λείπεις " 

                                       Γ. Ρίτσος, Οι γειτονιές του κόσμου

 

Ας οραματιστούμε ότι αυτές "οι απαλές ψυχές" θα νικήσουν την αλητεία σε οποιαδήποτε μορφή της και να μη "λείπει" κανείς όταν "οι Άνοιξες" μας έρχονται με "διάπλατα παράθυρα"!

Έτσι, γιορτάζουμε την ποίηση που με σύντομο κι εύγλωττο τρόπο αποτυπώνει τις πιο βαθιές αλήθειες, αφού, όπως είπε ο Σ. Φρόυντ, "Όπου και αν με πήγαν οι θεωρίες μου, βρήκα ότι ένας ποιητής ήδη είχε πάει εκεί."!

 

@  "Αγκαλιά" με την ποίηση ακολουθεί και η μουσική...

Επέλεξα μερικά "καψούρικα", γιατί ο καημός από την κατάντια μας θα ψάχνει σε λίγο νά βρει γιατρειά στην "καψούρα" (;), στη "μαστούρα" (;), στη "σαβούρα" (ανεξέλεγκτου μπουκώματος) (;), πάντως μέσα σε θολά νερά...

 

Σαν άσπρο περιστέρι μες στη συννεφιά

Κάποιες στιγμές στη ζωή μας εκεί που φαίνονται τα πράγματα κάπως σκοτεινά ή έστω ομιχλώδη έρχεται απρόσμενα η ανατροπή αυτής της κατάστασης, που οδηγεί σε θετική και αισιόδοξη εξέλιξη. Θα μπορούσε να το δει κανείς σαν μικρό θαύμα, όμως πάντα υπάρχει μια ρεαλιστική βάση όσων συμβαίνουν.

Ο άνθρωπος δε θέλει πολλά για ν' "ανθίσει" και να είναι σε θέση να ανταπεξέλθει σε δύσκολες ή αρνητικές συνθήκες. Έχει ανάγκη από έναν σκοπό και αγάπη. Η ύπαρξη τους αφενός δίνει την ώθηση για το "άλμα πίστης" σε φάσεις αβεβαιότητας, αφετέρου οδηγεί συχνά σε επιτυχή και ευτυχή κατάληξη όποια προσπάθεια γίνεται. 

Όπως διάβασα κάπου: "Ο σκοπός της ζωής είναι η ζωή με σκοπό". Πράγματι έτσι είναι, ειδάλλως τρώει την ψυχή η μιζέρια, η ακινησία και η τοξικότητα, τα οποία θεμελιώνουν την αυτοκαταστροφή. 

Αν στην παραπάνω φράση προστεθεί και η γαλλική παροιμία: "Είναι η αγάπη που κάνει τον κόσμο να γυρίζει", τότε όλα είναι δυνατά. Επουλώνονται ακόμα και οι πληγές - είτε ψυχικές είτε σωματικές. 

Είναι σαν το άσπρο περιστέρι που φέρνει το όμορφο μήνυμα...

 

 

Ίσως μια μικρή αφορμή για συζήτηση

Η λαϊκή φράση λέει "Κοιμήσου εσύ και η τύχη σου δουλεύει". Αμ, δεν είναι έτσι τελικά, καθώς ούτε με τον "ύπνο" λύνονται τα θέματα ούτε αφήνοντάς τα όλα στην τύχη τους... Είναι τόσο περίπλοκη και απαιτητική η εποχή μας που δεν χωρά πουθενά η αδιαφορία και η παθητικότητα. Ειδάλλως μπορούμε να επιτρέψουμε να μας πάρουν τη ζωή μέσα από τα χέρια μας.

Αφορμή αυτής της ανάρτησης ήταν ένα άρθρο που διάβασα. Έχει ενδιαφέρουσες απόψεις (λίγο πολύ οικείες μας), χωρίς να σημαίνει ότι συμφωνώ με όλα όσα αναφέρονται σ' αυτό. Επίσης ενδιαφέρον είναι και το μοναδικό σχόλιο που έπεται του κειμένου. 

Ένα μικρό απόσπασμα:

«Αυτός είναι ο τρόπος που τελειώνει ο κόσμος, όχι μ’ ένα πάταγο αλλά μ’ ένα λυγμό» γράφει ο πιο διάσημος στίχος, του T.S Elliot στο ποίημα του «κούφιοι άνθρωποι»

Κάπως έτσι και οι Steven Levitsky και Daniel Ziblatt θεωρούν ότι στις μέρες μας οι δημοκρατίες «πεθαίνουν», όχι με μορφές βίαιης κατάληψης της εξουσίας αλλά η παρακμή, η «αποψίλωση» της δημοκρατίας αρχίζει από την κάλπη (βλ. το βιβλίο τους “πως πεθαίνουν οι δημοκρατίες”).

Το ίδιο υποστηρίζει κι ο Johan Farkas στο βιβλίο του “Fake News and Democracy”, ότι ο θάνατος μιας δημοκρατίας στη σύγχρονη εποχή παίρνει συχνά μια εντελώς διαφορετική και λιγότερο θεαματική μορφή. Αντί να συμβεί μέσω κάποιων εκρήξεων βίας, αυτό γίνεται μέσω μιας σταδιακής εξάλειψης των δημοκρατικών θεσμών. Χωρίς κάποιο διακριτό συμβάν ή έναν χείμαρρο αταξίας, αντίθετα αντιμετωπίζουμε ένα εξαιρετικά περίπλοκο και αλληλένδετο σύνολο διαδικασιών αποδημοκρατισμού.

Και πατώντας επάνω στον τίτλο που ακολουθεί γίνεται παραπομπή σε όλο το άρθρο:

Το αδιανόητο σενάριο μιας δημοκρατικής κατάρρευσης 

 

@  Θα έλεγα ότι είναι ίσως ένα μικρό έναυσμα για συζήτηση...

@@  Και μουσική από μια παλαιότερη συμπαθητική ταινία με τίτλο "My Blueberry Nights" του Ουόνγκ Καρ Ουάι (2007) και στα Ελληνικά "Οι νύχτες μου μακριά σου". 

Και ευελπιστώ πως δεν θα αφήσουμε τις νύχτες μα και τις ημέρες μας μακριά από τη δημοκρατία...!