Τετάρτη 30 Νοεμβρίου 2016

Να γνωρίσει ο άνθρωπος τον εαυτό του


Εγράφη έπειτα από ανάγνωσιν περιγραφής της ζωγραφιάς
«Ο Οιδίπους και η Σφιγξ» του Γουστάβου Μορό.

Ο Οιδίπους

Επάνω του η Σφιγξ είναι πεσμένη
με δόντια και με νύχια τεντωμένα 
και μ’ όλην της ζωής την αγριάδα. 
Ο Οιδίπους έπεσε στην πρώτη ορμή της,
τον τρόμαξεν η πρώτη εμφάνισί της —  
τέτοια μορφή και τέτοιαν ομιλία  
δεν είχε φαντασθεί ποτέ έως τότε.  
Μα μόλο που ακουμπά τα δυο του πόδια 
το τέρας στου Οιδίποδος το στήθος,
συνήλθε εκείνος γρήγορα — και διόλου
τώρα δεν την φοβάται πια, γιατί έχει
την λύσιν έτοιμη και θα νικήσει. 
Κι όμως δεν χαίρεται γι’ αυτήν την νίκη. 
Το βλέμμα του μελαγχολία γεμάτο
την Σφίγγα δεν κοιτάζει, βλέπει πέρα
τον δρόμο τον στενό που πάει στας Θήβας, 
και που στον Κολωνό θ’ αποτελειώσει. 
Και καθαρά προαισθάνεται η ψυχή του 
που η Σφιγξ εκεί θα τον μιλήσει πάλι
με δυσκολότερα και πιο μεγάλα 
αινίγματα που απάντησι δεν έχουν.

                               Κωνσταντίνος Καβάφης 



«Τί  εστιν ό μίαν έχον φωνήν τετράπουν και δίπουν και τρίπουν γίνεται;»

 Αυτό ήταν το αίνιγμα που έβαζε η Σφίγγα σε όποιον περνούσε από τον δρόμο της. Όποιος δεν απαντούσε καταδικαζόταν σε θάνατο. Γκρεμιζόταν στα τάρταρα της ανυπαρξίας. Οι νεκροί πολλοί.
Το ίδιο ερώτημα τέθηκε και στον Οιδίποδα, που αποδεικνύεται σοφός και έχει την απάντηση. Η Σφίγγα μοιάζει σαν την εσωτερική φωνή του ανθρώπινου είδους, η οποία αναγκάζει τον άνδρα να αναρωτηθεί για την πορεία του στον κόσμο. Στην ουσία του επιβάλλει για πρώτη φορά να γνωρίσει τον εαυτό του.
Να δει επιτέλους ότι ο κύκλος της ζωής του είναι προδιαγεγραμμένος. Γέννηση, ακμή και πτώση. Να δεχτεί το αναπόφευκτο του θανάτου χωρίς τον φόβο. Έτσι μόνο θα μπορεί να βγει νικητής στον αγώνα της ύπαρξης. Να υπερβεί τον θάνατο ζώντας γενναία και με πάθος κάθε στιγμή της ζωής. Να απολαύσει τους χυμούς της, να ακολουθήσει τον δρόμο της αρετής αφήνοντας πίσω του ίχνη ορατά.

Ο Οιδίποδας δεν μπορούσε να χαρεί, όπως διαπιστώνει ο Καβάφης και το εκφράζει μέσα από τους στίχους του, γιατί κάθε ανακάλυψη φέρνει πόνο και γνώση. Αντιλαμβάνεται πια ποιος είναι και μέχρι πού έχει τη δυνατότητα να φτάσει, αλλά κι όταν χρειαστεί να την ξεπεράσει. 
Ο κόσμος θα αποκτήσει την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο, από τη στιγμή που ο άνθρωπος θα δει τον εαυτό του κατάματα και θα ζήσει την ζωή με τόλμη, πέρα από ψευδαισθήσεις και κάλπικα όνειρα. Θα την ζήσει αληθινά, προσδίδοντάς της ουσιαστικό νόημα.







9 σχόλια:

  1. Καβαφικός λόγος, πλούσιος μεστός και με πολλά νοήματα.
    "Απάντηση δεν έχουν" τα αιώνια αινίγματα της ανθρώπινης φύσης, μα αξίζει να στεκόμαστε σε τέτοια κείμενα και ν' ακουμπάμε τις σκέψεις μας.
    Καλό βραδάκι να έχεις Γλαύκη μου...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Είναι ανάγκη να στεκόμαστε λίγο, ώστε να δίνουμε στον εαυτό μας τη δυνατότητα να κάνει ένα βήμα παραπέρα για το καλό όλων.
      Μας έχει παρασύρει το αέναο τρέξιμο της καθημερινότητας, με αποτέλεσμα ξεχάσαμε να στοχαζόμαστε πάνω στις καταστάσεις, σε εμάς και στην ίδια την ζωή.
      ΚΑλή εβδομάδα, Μαρία μου!

      Διαγραφή
  2. Τι θέμα έθιξες τώρα Γλαύκη....! μεγάλο και σημαντικό. Βγαλμένο από τα βάθη της αρχαίας τραγωδίας. Και ένας μεγάλος μας ποιητής.
    Να έχεις πολλούς χαιρετισμούς μου κορίτσι μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Τα πιο μεγάλα θέματα προκύπτουν μέσα από τα πιο απλά πράγματα της ζωής, αλλά δεν καταφέρνουμε να σταθούμε για λίγο και να τα δούμε. Θα ήμαστε πιο σοφοί, αν το κάναμε.
      Καλό σου βράδυ, Γιάννη μου!

      Διαγραφή
  3. Πάρα πολύ ωραία ανάρτηση, Γλαύκη μου.
    Στέκεται στο ύψος της καβαφικής γραφής και προβληματίζει και παρακινεί για ενδοσκόπηση και εσωτερικη αναζήτηση.
    Καλό μήνα να έχεις και καλές γιορτές !
    Σε φιλώ !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μακάρι να πρνούσε πολύς κόσμος σε αυτή την πολυπόθητη ενδοσκόπηση, γιατί τότε η ζωή θα ήταν πιο όμορφη και ίσως πιο δίκαιη για τους ανθρώπους!
      Σ'ευχαριστώ, να είσαι καλά, Σταυρούλα!

      Διαγραφή
    2. Καλές γιορτές - που θα φτάσουν πριν το πάρουμε είδηση!

      Διαγραφή
  4. Συνήθως μέσα από τον πόνο έρχεται η σοφία μάτια μου!
    Στοιχίζει ακριβά η πείρα,στοιχίζει πανάκριβα η σοφία της ψυχής , γράφει η Παπαδάκη στο Χρώμα του φεγγαριού...
    Λατρεμένος Καβάφης....


    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Το γνωρίζω από πρώτο χέρι και όσο κι αν κοστίζει, είναι τόσο πολύτιμος!
      Όπως λέγανε οι παλιοί "Στερνή μου γνώση να σε είχα πρώτα"...
      Και για μένα λατρεμένος, από όταν ήμουν έφηβη!
      Φιλιά πολλά!

      Διαγραφή

Σε ευχαριστώ που αφιέρωσες χρόνο να διαβάσεις τις σκέψεις μου.