Τρίτη 19 Μαΐου 2015

"Πώς μπορείτε να αγοράζετε ή να πουλάτε τον ουρανό-τη ζέστα της γης; "


ΙΝΔΙΑΝΟΣ ΣΙΑΤΛ
Ένα παλιό μήνυμα για το σύγχρονο κόσμο
         Το παρακάτω κείμενο χρονολογείται γύρω στα 1855 και αποτελεί την απάντηση του Σιάτλ, αρχηγού μιας φυλής Ινδιάνων, στον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής Φραγκλίνο Πηρς, ο οποίος ζήτησε από τους Ινδιάνους να πουλήσουν τη γη τους στην αμερικανική κυβέρνηση. Η πρόταση αυτής της αγοραπωλησίας ήταν εντελώς ξένη στις αντιλήψεις και στον τρόπο ζωής των Ινδιάνων, ο δεσμός των οποίων με τη φύση είναι ιερός και αδιάσπαστος, όπως η αδερφική αγάπη. Ο Σιάτλ εκφράζει με περηφάνια και σεβασμό στην παράδοση τον τρόπο σκέψης της φυλής του, ο οποίος διαφέρει πλήρως από τις υλικές αξίες και τον κατακτητικό πολιτισμό των λευκών. Οι σκέψεις που διατυπώνει ο Σιάτλ απέχουν από εμάς ενάμιση σχεδόν αιώνα, είναι όμως εξαιρετικά επίκαιρες στην εποχή μας, τώρα που όλοι πλέον βιώνουμε τις ολέθριες συνέπειες από την υπερβολική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, τη μόλυνση του περιβάλλοντος και τη διαρκώς επεκτεινόμενη οικολογική καταστροφή του πλανήτη μας.

Ο μεγάλος αρχηγός στην Ουάσιγκτον μηνάει πως θέλει να αγοράσει τη γη μας. O μεγάλος αρχηγός μηνάει ακόμα λόγια φιλικά και καλοθέλητα. Καλοσύνη του, γιατί ξέρομε πως αυτός λίγο τη χρειάζεται αντίστοιχα τη φιλία μας. Την προσφορά του θα τη μελετήσομε, γιατί ξέρομε πως, αν δεν το πράξομε, μπορεί ο λευκός να προφτάσει με τα όπλα και να πάρει τη γη μας.
          Πώς μπορείτε να αγοράζετε ή να πουλάτε τον ουρανό - τη ζέστα της γης; Για μας μοιάζει παράξενο. Η δροσιά του αγέρα ή το άφρισμα του νερού ωστόσο δε μας ανήκουν. Πώς μπορείτε να τα αγοράσετε από μας; Κάθε μέρος της γης αυτής είναι ιερό για το λαό μου. Κάθε αστραφτερή πευκοβελόνα, κάθε αμμούδα στις ακρογιαλιές, κάθε θολούρα στο σκοτεινό δάσος, κάθε ξέφωτο και κάθε ζουζούνι που ζουζουνίζει είναι, στη μνήμη και στην πείρα του λαού μου, ιερό.
          Ξέρομε πως ο λευκός δεν καταλαβαίνει τους τρόπους μας. Τα μέρη της γης, το ένα με το άλλο, δεν κάνουν γι' αυτόν διαφορά, γιατί είναι ένας ξένος που φτάνει τη νύχτα και παίρνει από τη γη όλα όσα τού χρειάζονται. Η γη δεν είναι αδερφός του, αλλά εχθρός που πρέπει να τον καταχτήσει, και αφού τον καταχτήσει, πηγαίνει παρακάτω.
          Με το ταμάχι που έχει θα καταπιεί τη γη και θα αφήσει πίσω του μια έρημο. Η όψη που παρουσιάζουν οι πολιτείες σας, κάνει κακό στα μάτια του ερυθρόδερμου. Όμως αυτό μπορεί και να συμβαίνει επειδή ο ερυθρόδερμος είναι άγριος και δεν καταλαβαίνει.
          Αν αποφασίσω και δεχτώ, θα βάλω έναν όρο. Τα ζώα της γης αυτής ο λευκός θα πρέπει να τα μεταχειριστεί σαν αδέρφια του. Τι είναι ο άνθρωπος δίχως τα ζώα; Αν όλα τα ζώα φύγουν από τη μέση, ο άνθρωπος θα πεθάνει από μεγάλη εσωτερική μοναξιά, γιατί όσα συμβαίνουν στα ζώα, τα ίδια συμβαίνουν στον άνθρωπο.
          Ένα ξέρομε, που μπορεί μια μέρα ο λευκός να το ανακαλύψει: ο Θεός μας είναι ο ίδιος Θεός. Μπορεί να θαρρείτε πως Εκείνος είναι δικός σας, όπως ζητάτε να γίνει δική σας η γη μας. Αλλά δεν το δυνόσαστε. Εκείνος είναι Θεός των ανθρώπων. Και το έλεός Του μοιρασμένο απαράλλαχτα σε ερυθρόδερμους και λευκούς. Αυτή η γη Του είναι ακριβή. Όποιος τη βλάφτει, καταφρονάει το Δημιουργό της. Θα περάσουν οι λευκοί - και μπορεί μάλιστα γρηγορότερα από άλλες φυλές. Όταν μαγαρίζεις συνέχεια το στρώμα σου, κάποια νύχτα θα πλαντάξεις από τις μαγαρισιές σου. Όταν όλα τα βουβάλια σφαχτούν, όταν όλα τα άγρια αλόγατα μερέψουν, όταν την ιερή γωνιά του δάσους τη γιομίσει το ανθρώπινο χνότο και το θέαμα των φουντωμένων λόφων το κηλιδώσουν τα σύρματα του τηλέγραφου με το βουητό τους, τότες πού να βρεις το ρουμάνι; Πού να βρεις τον αϊτό; Και τι σημαίνει να πεις έχε γεια στο φαρί σου και στο κυνήγι; Σημαίνει το τέλος της ζωής και την αρχή του θανάτου.
          Πουθενά δε βρίσκεται μια ήσυχη γωνιά μέσα στις πολιτείες του λευκού. Πουθενά δε βρίσκεται μια γωνιά να σταθείς να ακούσεις τα φύλλα στα δέντρα την άνοιξη ή το ψιθύρισμα που κάνουν τα ζουζούνια πεταρίζοντας. Όμως μπορεί, επειδή, καταπώς είπα, είμαι άγριος και δεν καταλαβαίνω - μπορεί μονάχα για το λόγο αυτόν ο σαματάς να ταράζει τα αυτιά μου. Μα τι μένει από τη ζωή, όταν ένας άνθρωπος δεν μπορεί να αφουγκραστεί τη γλυκιά φωνή που βγάνει το νυχτοπούλι ή τα συνακούσματα των βατράχων ολόγυρα σε ένα βάλτο μέσα στη νυχτιά; Ο ερυθρόδερμος προτιμάει το απαλόηχο αγέρι λαγαρισμένο από την καταμεσήμερη βροχή ή μοσχοβολημένο με το πεύκο. Του ερυθρόδερμου του είναι ακριβός ο αγέρας, γιατί όλα τα πάντα μοιράζονται την ίδια πνοή - τα ζώα, τα δέντρα, οι άνθρωποι. Ο λευκός δε φαίνεται να δίνει προσοχή στον αγέρα που ανασαίνει. Σαν ένας που χαροπολεμάει για μέρες πολλές, δεν οσμίζεται τίποτα. 



 Αν ξέραμε, μπορεί να καταλαβαίναμε - αν ξέραμε τα όνειρα του λευκού, τις ελπίδες που περιγράφει στα παιδιά του τις μακριές χειμωνιάτικες νύχτες, τα οράματα που ανάφτει στο μυαλό τους, ώστε ανάλογα να δέονται για την αυριανή. Αλλά εμείς είμαστε άγριοι. Μας είναι κρυφά τα όνειρα του λευκού. Και επειδή μας είναι κρυφά, θα εξακολουθήσομε το δρόμο μας. Αν τα συμφωνήσομε μαζί, θα το πράξομε, για να σιγουρέψομε τις προστατευόμενες περιοχές που μας τάξατε. Εκεί θα ζήσομε, μπορεί, τις μετρημένες μέρες μας καταπώς το θελήσομε. Όταν ο στερνός ερυθρόδερμος λείψει από τη γη, και από τη μνήμη δεν απομείνει παρά ο ίσκιος από ένα σύννεφο που ταξιδεύει στον κάμπο, οι ακρογιαλιές αυτές και τα δάση θα φυλάγουν ακόμα τα πνεύματα του λαού μου - τι αυτή τη γη την αγαπούν, όπως το βρέφος αγαπάει το χτύπο της μητρικής καρδιάς. Αν σας την πουλήσομε τη γη μας, αγαπήστε την, καθώς την αγαπήσαμε εμείς, φροντίστε την, καθώς τη φροντίσαμε εμείς, κρατήστε ζωντανή στο λογισμό σας τη μνήμη της γης, όπως βρίσκεται τη στιγμή που την παίρνετε, και με όλη σας τη δύναμη, με όλη την τρανή μπόρεσή σας, με όλη την καρδιά σας, διατηρήστε τη για τα τέκνα σας, και αγαπήστε την, καθώς ο Θεός αγαπάει όλους μας. Ένα ξέρομε - ο Θεός σας είναι ο ίδιος Θεός. Η γη Του είναι ακριβή. Ακόμα και ο λευκός δε γίνεται να απαλλαχτεί από την κοινή μοίρα.

μτφρ. Ζήσιμος Λορεντζάτος
Το Βήμα, 16/1/1977 




@  Είναι πολύ σημαντικό για μένα που η επιστολή περιλαμβάνεται στα σχολικά βιβλία, στα "Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας" της Β'  Γυμνασίου και απόσπασμά της στο βιβλίο της Γλώσσας της Στ΄ Δημοτικού.




"Να ήξερες περήφανε Ινδιάνε μου τι στίγμα έχει αφήσει ο άνθρωπος εδώ στη Γη!
Δες και το παρακάτω βίντεο κι ελπίζω να καταλάβεις τι έχει κάνει και ποιος φαντάζεται ότι είναι!"



 

17 σχόλια:

  1. Γλαύκη μου το κείμενο είναι εξαίρετο και το θέμα που θίγει τεράστιο. Εν ολίγοις την εμπορευματοποίηση των θεμελιακών αγαθών της Φύσης.
    Παρ' όλα αυτά η προσέγγιση του κειμένου είναι θα έλεγα μεταφυσικά ευνουχισμένη καθώς "ενοχοποιείται" ο άνθρωπος για την εμπορευματοποίηση της Φύσης.
    Η Παρέμβαση του Ινδιάνου όμως καταμαρτυρεί άλλα.....!
    Ποια ακριβώς ; μα όχι τον άνθρωπο γενικά αλλά μια συγκεκριμένη Οικονομική δομή συγκρότησης της κοινωνίας που βασίζεται στην εμπορευματοποίηση των πάντων, στην ληστρική εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου, στον έλεγχο και το βιασμό του περιβάλλοντος και του ανθρώπου.
    Με λίγα λόγια, το όνομά μου είναι "Καπιταλισμός"......!
    και αυτό αντιλαμβάνεσαι είναι "απαγορευμένο" να αναφερθεί.
    Πολύ όμορφο θέμα και για μια ακόμα φορά μπράβο.
    Όμορφο το απόγευμά σου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καπιταλισμός... θεός του ανθρώπου πια!!!
      Συμφωνώ κι επαυξάνω, Γιάννη μου!!! Δεν χρειάζονται πολλά λόγια, για να αναφέρεις την αιτία όλης της τραγικής κατάστασης που βιώνουμε!!! Εμπορευματοποίηση του ίδιου του ανθρώπου, της ψυχής του, του μυαλού του, της ζωής του...
      Σ' ευχαριστώ πολύ για τον πάντα καλό σου λόγο!
      Καλό σου βράδυ!

      Διαγραφή
  2. Θαυμάσιο κείμενο...Ναι ο άνθρωπος ευθύνεται για τη ληστρική επιδρομή ενάντια στη φύση...Από τον πιο μικρό έως τις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις, είναι υπαίτιοι- όλοι μας και εγώ μαζί- για τη χρησιμοποίηση της φύσης ως εργαλείο κέρδους. Ενώ είναι κοιτίδα ζωής.........το καταλαβαίνουμε;;; Ποιος νοιάζεται όταν λογαριάζει το σήμερα και αδιαφορεί για το αύριο;;; Είναι το τέλος της ζωής και η αρχή του θανάτου, όπως λέει και ο Ινδιάνος!!!
    Μπορώ να σου γράφω μέρες...είναι το θέμα σου που με αγγίζει από πάντα.
    Ευχαριστώ για το κείμενο που διάβασα
    Φιλιά πολλά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Η σοφία του ανθρώπου μέσα σε λίγες συναισθηματικές προτάσεις, οι οποίες αποτέλεσαν κι αποτελούν ψιλά γράμματα για πάρα πολλούς!
      Τόσο υπερόπτης και αφελής εν τέλει είναι ο άνθρωπος!!!
      Ο σκοπός της ύπαρξής του έχει περάσει στη λήθη ή μήπως δεν τον συνάντησε ποτέ;;;
      Λειτουργεί τόσο εγωιστικά κι εγωκεντρικά ο άνθρωπος που δεν τον νοιάζει το αύριο, το μέλλον των παιδιών του... Γιατί τα φέρνει άραγε στον κόσμο;;; Πάλι ορμώμενος από εγωιστικά κίνητρα...
      Δεν κατανοεί πού τελειώνει η ζωή και που αρχίζει ο θάνατος, αλλιώς θα είχε επιλέξει την ζωή, είμαι σίγουρη!
      Τεράστιες αράδες θα μπορούσαμε να γράφουμε για τούτο το θέμα, αλλά πληγώνει πολύ...
      Να είσαι καλά, Άννα μου!
      Φιλιά κι από μένα!

      Διαγραφή
  3. Αφού βρίσκεται στα σχολικά βιβλία, όντως είναι μια παρηγοριά. Διαφορετικά δε βλέπω την.. "πρακτική εφαρμογή". Έχουν χαθεί τα όρια ανάμεσα σε εχθρούς και μη. Είχα διαβάσει κάπου (και το έχω ξαναγράψει) το εξής: "κλειδώνουμε κι ο κλέφτης είναι μέσα"... Φιλιά πολλά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Στοιχείο προβληματισμού για τα παιδιά και τους νέους και μικρή υπενθύμιση για το ποια είναι η ζωή πραγματικά, την οποία έχουμε ξεχάσει!
      Δεν πάει χαμένο τίποτα...
      Κι ας είναι ο "κλέφτης" μέσα... μπορεί και να τρομάξει και να σηκωθεί να φύγει...
      Φιλιά, κορίτσι μου, και ξέρω... έχω χαθεί (χαμένος νους, χαμένο κορμί...)!

      Διαγραφή
  4. Ίσως, αν κάποτε αντικαταστήσουμε το "αγοράζω" με το "μοιράζομαι" , να σταματήσει το ξεπούλημα. Αν έχει απομείνει τίποτα ως τότε.
    (ΥΓ. Δεν σε προλαβαίνω!)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μακρύς κι ατέλειωτος ο δρόμος για το "μοιράζομαι"... θα φτάσει ποτέ στο τέρμα του ή θα μείνει μετέωρος λόγω ημιτελών έργων υποδομής;;;
      Καλό σου βράδυ, Αννούλα μου!
      (Μπα, με προλαβαίνουν κι εμένα πολλά...)

      Διαγραφή
  5. Σωστη η σκεψη του σοφου ινδιανου αλλα μου ακουγεται τοσο μακρινη και παραμυθενια σαν τα καουμποικα που διαβαζα μικρος. Ποιος από ολους εμας (εμεις παιδια της ασφαλτου) μπορει να ζησει στη φυση τωρα πια, να κοιμηθει πανω στο ξερο χωμα, παρεα με τα νυχτοπουλια και τα ζουζουνια που πεταριζουν, χωρις wc και μαλακο χαρτι υγειας.

    Καληνυχτα χλωμα μου προσωπα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έτσι μακρινές και παραμυθένιες είναι οι σκέψεις πολλών χλωμών προσώπων της σημερινής εποχής, οπότε δεν έχουν πια πέραση...
      Θα επιτρέψουμε τελικά να περάσει η εμμονή των ανέκφραστων χλωμών προσώπων;;;
      Ναι, υπάρχει τρόπος και χωρίς wc και μαλακό χαρτί υγείας... ας βάλει το μυαλό του ο άνθρωπος να δουλέψει ξανά με αγάπη για το σπίτι του!!! Το σπίτι που κάποια στιγμή, ίσως όχι μακρινή θα τον πετάξει έξω σαν τον χειρότερο κλέφτη-εγκληματία που πάτησε μέσα εκεί...
      Καλή σου νύχτα, χλωμό, μυστήριο βελούδο!

      Διαγραφή
  6. Ας διαβάσουμε προσεκτικά πολλές φορές το κείμενο αυτό.
    Μπορεί να βρούμε το μήνυμά του ... τελικά.
    :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. "Πουθενά δε βρίσκεται μια ήσυχη γωνιά μέσα στις πολιτείες του λευκού."
      Αυτό είναι ένα βασικό του μήνυμα!
      Η ανησυχία είναι μέσα στον νου του, οπότε έπλασε κατ' εικόνα και ομοίωση τον κόσμο του και την ζωή του όλη!
      Θόρυβος και τρόμος...
      Χάρηκα για την επίσκεψη!

      Διαγραφή
  7. Το θυμάμαι από το σχολείο. Βλέπεις τα Νεοελληνικά κείμενα ήταν το αγαπημένο μου μάθημα.
    Και ήταν κι απο τα αγαπημένα μου κείμενα αυτή η επιστολή γιατί όπου θίγονται δικαιώματα ανάστατη η Αριστούλα!
    Δίκιο σε όλα ο Ινδιάνος, αλλά δεν το βρήκαν ποτέ οι δικοί του!

    Φιλιά Γλαύκη μου! ♥

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Το καλό πρέπει να εξαφανιστεί, γιατί δε συμφέρει οικονομικά...
      Ίσως η μεγαλύτερη γενοκτονία... για το μάταιο της ανθρωπότητας!
      Τους αγαπώ πολύ και θα ήθελα να ζω όπως εκείνοι!
      Φιλιά πολλά, λουλουδένιο!

      Διαγραφή
    2. καλύτερα "όπως κάποτε εκείνοι"

      Διαγραφή
  8. Το κακο σε όλη αυτην την υπόθεση Γλαυκη μου ειναι οτι οι ιδιανοι εχεουν πια γινει και αυτοι μονο αξιοθεατο... αυτο καταφεραν να κανουν με τα χρονα στην ομορφη φυλή τους οι λευκοί να τους κανουν ισα και όμοιούς τους που λεμε εδώ... να είσαι καλα που ανοιξες το καφε σου και όποτε ερχομαστε.. ολο και κατι θα μαθουμε σε ευχαριτούμε για το καφεδακι... φιλακιαααα!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ναι, δυστυχώς έχουν γίνει αξιοθέατο σε άλλες χώρες, ενώ στον τόπο τους ζουν σε γκέτο και είναι εντελώς απομονωμένοι, καταδικασμένοι στην ανέχεια και την λήθη! Είναι τεράστια ντροπή των "πολιτισμένων" του δυτικού κόσμου η κατάσταση στην οποία τους οδήγησαν, αφού δεν κατάφεραν να τους εξαφανίσουν από προσώπου γης!
      Σ' ευχαριστώ, Ρούλα μου, και είσαι πάντα καλοδεχούμενη!

      Διαγραφή

Σε ευχαριστώ που αφιέρωσες χρόνο να διαβάσεις τις σκέψεις μου.