Αποχαιρετώντας τη θάλασσα με Καββαδία

Έφτασε η εποχή που αποχαιρετάμε σιγά-σιγά την θάλασσα, δίνοντάς της ραντεβού για το επόμενο καλοκαίρι. Κάποιοι την τιμούν ακόμα με μικρές επισκέψεις τους, στα κλεφτά, τα τελευταία Σαββατοκύριακα, όμως από εδώ και πέρα αυτές οι μικρές αποδράσεις θα τείνουν να εκλείψουν, λόγω των σχολικών υποχρεώσεων κυρίως, οι οποίες θα αρχίσουν σταδιακά να αυξάνονται. Πού χρόνος μετά! Και ο καιρός όσο περνούν οι ημέρες όλο και θα ψυχραίνει, τα χρώματα της φύσης και της θάλασσας θα ξεθωριάζουν στα μάτια μας, καθώς θα κλεινόμαστε πιο πολλές ώρες στα σπίτια μας ακολουθώντας λίγο τυφλά τις προσταγές της καθημερινής μας ρουτίνας.

Σκεφτόμενη όλα αυτά, και πιο πολύ τον αποχαιρετισμό της θάλασσας και της απόλαυσής της, ήρθε στον νου μου αυτόματα ο ποιητής που την χόρτασε και την αγάπησε με πάθος όσο κανένας άλλος, ο Νίκος Καββαδίας. Ο ποιητής που είδε τον κόσμο έξω από κάθε εγωκεντρική ματιά, όπου για εκείνον "ο κόσμος είναι γοητευτικός γιατί υπάρχουν οι άνθρωποι, η μεγάλη ανθρωπότητα, το εξελιγμένο αυτό κομμάτι της φύσης που αγωνίζεται ενάντια στη φύση και δημιουργεί την ζωή και το πνεύμα. Παλεύει και ματώνει και νοσταλγεί, αλλά δεν φεύγει ποτέ από τον αγώνα γιατί αυτός είναι πάθος δυνατό σαν την μοίρα." (Ασημάκης Πανσέληνος, περιοδικό «Ελεύθερα Γράμματα»/αρ. 61/1η Μαρτίου 1947)

Επέλεξα ένα ποίημα που αγαπήθηκε πολύ από τους αναγνώστες του Καββαδία, με τον δωρικό τίτλο "Γυναίκα" ένα θεμελιακό ποίημα, καθώς αποτελεί τη σύνοψη όσων αναφορών έχουν γίνει από τον ποιητή σε άλλα έργα του για την μορφή της γυναίκας. Στη ποίησή του η αρχέγονη παρουσία της δαμάζει τα στοιχεία της φύσης (έμβια και άβια) και της προσφέρει την απόλυτη σχεδόν ελευθερία να πετύχει το ακατόρθωτο. 

Ας πάρουμε, λοιπόν, μέρος της μοιραίας δύναμής της, για να συνεχίσουμε  με θάρρος και έμπνευση την καθημερινή διαδρομή μας!

Γυναίκα

Χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία.
Παίξε στον άνεμο τη γλώσσα σου και πέρνα.
Αλλού σε λέγανε Γιουδήθ, εδώ Μαρία.
Το φίδι σκίζεται στο βράχο με τη σμέρνα.

Από παιδί βιαζόμουνα, μα τώρα πάω καλιά μου.
Μια τσιμινιέρα με όρισε στον κόσμο και σφυρίζει.
Το χέρι σου, που χάιδεψε τα λιγοστά μαλλιά μου,
για μια στιγμή αν με λύγισε, σήμερα δε με ορίζει.

Το μετζαρόλι ράγισε και το τεσσαροχάλι.
Την τάβλα πάρε, τζόβενο, να ξαναπάμε αρόδο.
Ποιος σκύλας γιος μας μούντζωσε κι έχουμε τέτοιο χάλι,
που γέροι και μικρά παιδιά μας πήραν στο κορόιδο;

Βαμμένη. Να σε φέγγει κόκκινο φανάρι.
Γιομάτη φύκια και ροδάνθη, αμφίβια Μοίρα.
Καβάλαγες ασέλωτο με δίχως χαλινάρι,
πρώτη φορά, σε μια σπηλιά, στην Αλταμίρα.

Σαλτάρει ο γλάρος το δελφίνι να στραβώσει.
Τι με κοιτάς; Θα σου θυμίσω εγώ που μ' είδες.
Στην άμμο πάνω σ' είχα ανάστροφα ζαβώσει
τη νύχτα που θεμέλιωναν τις Πυραμίδες.

Το τείχος περπατήσαμε μαζί το Σινικό.
Κοντά σου ναύτες απ' την Ουρ πρωτόσκαρο εβιδώναν.
Ανάμεσα σε ολόγυμνα σπαθιά στο Γρανικό
έχυνες λάδι στις βαθιές πληγές του Μακεδόνα.

Πράσινο. Αφρός, θαλασσινό βαθύ και βυσσινί.
Γυμνή. Μονάχα ένα χρυσό στη μέση σου ζωστήρι.
Τα μάτια σου τα χώριζαν εφτά Ισημερινοί
μες στου Giorgione το αργαστήρι.

Πέτρα θα του 'ριξα και δε με θέλει το ποτάμι.
Τι σου 'φταιξα και με ξυπνάς προτού να φέξει.
Στερνή νυχτιά του λιμανιού δεν πάει χαράμι.
Αμαρτωλός που δε χαρεί και που δε φταίξει.

Βαμμένη. Να σε φέγγει φως αρρωστημένο.
Διψάς χρυσάφι. Πάρε, ψάξε, μέτρα.
Εδώ κοντά σου, χρόνια ασάλευτος να μένω
ως να μου γίνεις Μοίρα, Θάνατος και Πέτρα.

                          Ινδικός Ωκεανός 1955 - Συλλογή Τραβέρσο