"Ιερές" σκόρπιες σκέψεις

Πηγή εικόνων : Ενύπνια Ψιχίων

Αφορμή της σημερινής κατάθεσης σκέψεων πολλά από αυτά που διαδραματίζονται γύρω μας - από το σπίτι μας έως την άλλη άκρη της γης, ένα πρόσφατο σχόλιο (μέρος του οποίου εντάσσω σε τούτο το κείμενο), μια ταινία που έρχεται κόντρα στο επιφανειακό πνεύμα των ημερών αλλά τόσο κοντά στην αλήθεια αυτής της θρησκευτικής γιορτής. Κεντρικός άξονας όμως ο άνθρωπος, οι αξίες και η ουσία της ύπαρξης.

Ξεκινώ από την ταινία και μια γνωστή σκηνή της. "Η ζωή του Μπράιαν" (1979) των Monty Python's. Μια ταινία ανατρεπτική, μια φαρσοκωμωδία που δεν άφησε τίποτε όρθιο. Συντρίβοντας τον καθωσπρεπισμό μέσα από το παράλογο και την ειρωνεία, θέτοντας παράλληλα φιλοσοφικά, πολιτικά και υπαρξιακά ερωτήματα. Μια πραγματική σάτιρα όσο λίγες στο είδος της, μέσα από την ευφυέστατη ματιά των έξι δημιουργών της. "Πολυδιάστατο, πρωτότυπο, τολμηρό. Μια εξαιρετική υπενθύμιση ότι, όταν πρόκειται για θρησκεία και πολιτική, ο άνθρωπος πρέπει να σκέφτεται για τον εαυτό του" Classic Films.

Αυτός ο κόσμος ίσως δεν θ' αλλάξει ποτέ. Από την παραπάνω ειρωνική σκηνή της ταινίας τι έχει αλλάξει τελικά στη συμπεριφορά των ανθρώπων μέσα στους αιώνες; Μόνο ίσως το περιτύλιγμα. Με πίκρα το διαπιστώνω όλο και περισσότερο καθημερινά ή ακόμα καλύτερα προσπαθώ να το αποδεχτώ. Να θέλεις να είσαι αισιόδοξος μέσα στην βρώμα που ζούμε, δεν θα σε αφήσουν. Να θέλεις ν' αλλάξεις καταστάσεις και συνθήκες πάλι δεν θα σου το επιτρέψουν. Θα σε "πνίξουν" στις ίδιες σου τις σκέψεις και τις λέξεις, γιατί γνωρίζουν το παιχνίδι χρόνια τώρα και έχουν κοιμήσει συνειδήσεις και αξίες, ακόμα την ίδια τη λογική. Το οφθαλμοφανές και το λογικό καταστρατηγούνται μπροστά στα προσωπικά συμφέροντα ή την "εντοιχισμένη" ιδεολογία.

Τόλμησες να πεις κάτι διαφορετικό και ξέφυγες από το κοπάδι; Είσαι καραγκιόζης αιρετικός! Θα έπρεπε να ντρέπεσαι κιόλας!

 Πώς τολμάς;

Από όσους χειρίζονται τις τύχες των ανθρώπων είναι φυσικό να συμβαίνει, διότι η ύπαρξή τους και η ισχύς τους στηρίζεται στον απόλυτο έλεγχο του κόσμου με κάθε τρόπο. Από όλους τους υπόλοιπους - συνανθρώπους, συμπολίτες, συμπορευτές - δεν το δέχεσαι εύκολα, καθώς θέλεις να πιστεύεις ότι ζουν σε παρόμοιο περιβάλλον με σένα. Κι όμως και γι' αυτούς είσαι καραγκιόζης αιρετικός όταν δεν τους ακολουθείς, όπως αυτές τις ημέρες στο τυπικό (τυπολατρικό) της εκκλησίας, όπου βασιλεύει η υποκρισία. Τι νηστείες σε φαγητά αλλά όχι σε σκέψεις και λόγια ή πράξεις, τι λαμπάδες και κεριά ίσαμε με το μπόι μας τρομερά και φοβερά πλουμισμένα και ποιος έχει τα καλύτερα, μάλλον πιο ακριβά, όλοι μαζί στο γιορτινό τραπέζι κι ας πέφτουν τα κουτσομπολιά και οι καβγάδες σύννεφο - κι αν δεν είσαι παρών, τι έχεις ν' ακούσεις - στην εκκλησία που θα πας δεν χρειάζεται πολλά να καταλαβαίνεις από όσα λέγονται, αφού η δουλειά σου είναι ν' αντιληφθείς τι συνολάκια έχουν πέραση και πού παίζονται παρτίδες από γκομενιλίκια, και το Μ. Σάββατο μην αγχώνεσαι, διότι πέντε λεπτά υπόθεση είναι μέσα σε εκκωφαντικό θόρυβο - τι να την κάνει την σιωπή ο Θεάνθρωπος τώρα που αναστήθηκε - κάποια φασισταριά - χρυσαύγουλα θα σου επιβάλλουν το πανηγύρι και θα σε απειλήσουν για να βγάλεις τον σκασμό.

Μια και αναφέρθηκα στα φασισταριά, ας έρθω και στην πολιτική. Εκεί κι αν δεν τους ακολουθείς, θα πρέπει να αισθάνεσαι διπλά καραγκιόζης αιρετικός. Αν δεν είσαι της "εντοιχισμένης" ιδεολογίας, δεν υπάρχεις. Θεωρείσαι "φτερό στον άνεμο" ή ότι "έχεις μπλέξει τα μπούτια σου" (αν έχεις μπλέξει τα δικά σου με άλλα, πάλι καλά, αφού θα είσαι ευτυχής κιόλας). Ελεύθερη επιλογή και ελεύθερη σκέψη δεν επιτρέπεται να υπάρχει, διότι κάνουν τόσο κόπο να σου σερβίρουν έτοιμη κι εύπεπτη τροφή. Εσύ τολμάς να την απαξιώνεις, ενώ άλλοι πεινάνε; Η λογική μπαίνει στην άκρη δεν έχει θέση πουθενά μπροστά στα οικονομικά συμφέροντα και την στείρα ιδεολογία. Οι "παρωπίδες" βοηθούν να κοιμούνται όλοι ήσυχοι, έστω πολλοί. Δεν δέχονται να τους ταράξεις την "κανονικότητα" των κύκλων τους, τις συνήθειές τους, όπως τα γαϊδούρια στο μαγγανοπήγαδο. Ακόμα κι αν κάποια στιγμή σε επευφημούσαν για τις ιδέες σου και την στάση σου, αν διανοηθείς και φύγεις από το μαντρί, εκείνοι είναι που θα σε "λιθοβολήσουν" μέχρι θανάτου. Θα βγάλουν εκεί όλα τους τα απωθημένα.

Αυτά τ' απωθημένα δυστυχώς είναι πολλά. Η κρίση φυσικά δεν είναι μόνο οικονομική είναι και πολιτισμική, είναι κρίση αξιών, κάτι που έχει συζητηθεί ήδη αρκετά. Μια κρίση που παράγει αντιφατικές καταστάσεις και εικόνες, φτάνοντας στο παράλογο, που μπορεί να σε τρελάνει (δεν είναι τυχαία σήμερα η επιλογή της ταινίας και των συγκεκριμένων αποσπασμάτων της). Όπως στον σύγχρονο πολιτισμό ψάχνουμε παντού ναρκισσιστικά την "ανθρωπιά" ξεχνώντας την "κοινωνική" και "πολιτική" αναπαραγωγή της απανθρωπιάς στις κοινωνίες της ανισότητας. Καταλήγοντας στην ύπαρξη ατόμων και όχι κοινωνικών υποκειμένων που παλεύουν για μια αλλαγή του συνολικού κοινωνικού γίγνεσθαι, αποδυναμώνονται οι κοινωνικές - συλλογικές συνθήκες, οπότε τόσο εύκολα ακολουθεί η χειραγώγηση, όσο δύσκολος φαντάζει ο δρόμος της επιστροφής.

Βιώνουμε μια εποχή όπου έχουμε γύρω μας την πιο μορφωμένη γενιά όλων των ιστορικών περιόδων - όπως είπε σε σχόλιό του ο φίλος Λωτοφάγος - όμως δεν της επιτρέπεται να σηκώσει κεφάλι είτε γιατί έχει εγκλωβιστεί στον απόλυτο ατομισμό που της έμαθαν είτε γιατί βρίσκεται σ' ένα διαρκές κυνήγι κάποιου ακαδημαϊκού ή επαγγελματικού στόχου, με αποτέλεσμα να μην προφταίνει να σκεφτεί είτε γιατί η εικονική κρίση την έχει "γονατίσει" οικονομικά, ηθικά, κοινωνικά. Ακόμα και μερικές βομβιστικές επιθέσεις σε πανεπιστήμια του κόσμου να κάνεις, έχεις ξεμπερδέψει με αρκετούς από δαύτους τούς ελεύθερα σκεφτόμενους κι αλληλεπιδρώντες, τους εν δυνάμει εχθρούς του κατεστημένου.

 

Ένα κατεστημένο που για ν' αποδομηθεί , είναι απαραίτητο το θεμέλιο της γνώσης και της κατανόησης, αφού κανένα γκρέμισμα δεν μπορεί να είναι ουσιαστικό αν δεν εμπεριέχει ένα χτίσιμο, ακόμα και σε θεωρητικό επίπεδο. Κάθε απόπειρα αλλαγής σ' ένα σύστημα χρειάζεται να οικοδομήσει και πάλι τις αρχές, την θεωρία και τη γλώσσα της επικοινωνίας της. Όλο αυτό στηρίζεται στην ελευθερία του πνεύματος (που δεν την θέλουν τόσοι πολλοί) και ακόμα καλύτερα στην βαθιά και ειλικρινή αγάπη για την ελευθερία. Ο Κάλβος όμως είπε: "Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία". Άδικο είχε;
Και ο Μάριος Πλωρίτης προσθέτει πολύ σοφά: "Χωρίς την ελευθερία η γνώση γίνεται όργανο καταπίεσης, η αλήθεια διαστρέφεται σε απάτη, η αρετή καταντά ασεβής υποκρισία"!

@ Για να μην μας τρελαίνουν όλα τα παράλογα, ας τραγουδήσουμε με τους Monty Python's:

"Always Look on the Bright Side of Life"!

@ Ίσως αν ακολουθούσαμε στην καθημερινότητά μας, την ουσία της διδασκαλίας Του, πολλά θα ήταν διαφορετικά στην ζωή μας και τα παραπάνω ανάξια λόγου.