Η αξία του ανθρώπου

Μια αναδημοσίευση από τον Πιτσιρίκο σήμερα. Κόλλησα με τον Πιτσιρίκο μου φαίνεται τώρα τελευταία... Μια επιστολή ενός δικηγόρου που ανάρτησε στην σελίδα του και έχει ενδιαφέρον.

Ανοιχτή Επιστολή στον Πρωθυπουργό της Ελλάδας Αλέξη Τσίπρα

Αρκετά ευρωπαϊκά συντάγματα μεταξύ των οποίων και το Ελληνικό, έχουν μια σχετικά ξεχασμένη διάταξη σχετικά με την «αξία του ανθρώπου» η οποία όμως έχει μια βαριά ιστορία πίσω της. Το άρθρο 2 του Ελληνικού Συντάγματος, το άρθρο 10 παρ. 1 το Ισπανικού Συντάγματος, το άρθρο 1 του Πορτογαλικού Συντάγματος και το άρθρο 41 παρ. 2 του Ιταλικού Συντάγματος αναφέρονται στην υποχρέωση του κράτους να προστατεύει την αξία του ανθρώπου, συχνά από το ίδιο το κράτος.

Αυτό ακριβώς το άρθρο και αυτήν ακριβώς την ιδέα περί «αξίας του ανθρώπου» επικαλούνται σήμερα δεκάδες χιλιάδες πολίτες που δεν μπορούν αντέξουν τα σοβαρά δημοσιονομικά βάρη (φόροι, τέλη, κοινωνικοασφαλιστικές εισφορές). Αυτό ακριβώς το άρθρο παραβιάζεται, όταν καταργήθηκε το αφορολόγητο υποχρεώνοντας τους φορολογούμενους να στερηθούν τα απαραίτητα προς διαβίωση για να πληρώσουν τους φόρους τους. Αυτό ακριβώς το άρθρο παραβιάζεται, όταν ασθενείς υποφέρουν επειδή δεν διαθέτουν ασφαλιστική κάλυψη λόγω ένδειας. Ακόμα και οι δικαστές στο Συμβούλιο της Επικρατείας θυμήθηκαν αυτό το άρθρο για να κρίνουν αντισυνταγματική την διακοπή του ηλεκτρικού ρεύματος σε όσους δεν πληρώνουν το χαράτσι.

Αυτό όμως το άρθρο έχει τις ρίζες του εκεί που δεν μας πάει εύκολα το μυαλό: στο ομοσπονδιακό Σύνταγμα της Δυτικής Γερμανίας του 1949. Η πρώτη παράγραφος του πρώτου άρθρου αναφέρει: «Die Würde des Menschen ist unantastbar» «Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι απαραβίαστη». Την συγκλονιστική ιδέα ενός κράτους που αυτοδεσμεύεται να μην προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την συνέλαβαν πρώτοι οι συντάκτες του Ομοσπονδιακού Συντάγματος της τότε Δυτικής Γερμανίας.

Όμως χρειάστηκε να πληρωθεί ένα τίμημα για να γεννηθεί στον κόσμο αυτή η ιδέα. Γεννήθηκε μέσα από το αίμα και την οδύνη που προκάλεσαν κράτη που δεν υπολόγιζαν καθόλου την αξία του ανθρώπου. Η φρικτή εμπειρία του ναζιστικού κράτους που θυσίασε την αξία του ανθρώπου στον βωμό της ιδεολογίας του, οδήγησε τους νικητές του Β’ παγκοσμίου πολέμου να θέσουν σαν σφραγίδα πάνω στο μέτωπο της νέας Γερμανίας την υπόσχεση να σέβεται την ανθρώπινη αξία. Οι συστάσεις των νικητών ενσωματώθηκαν στα πρακτικά της συντακτικής επιτροπής και στη συνέχεια κατέληξαν σε αυτή τη θεμελιώδη διάταξη του Γερμανικού Συντάγματος.

Βλέπετε λοιπόν ότι η ιδέα της μετατροπής «του απαραβίαστου της ανθρώπινης αξιοπρέπειας» σε κανόνα δικαίου, όπως ενσωματώθηκε σε δεκάδες συντάγματα σε όλο τον κόσμο, γεννήθηκε στην Γερμανία εξαιτίας της πικρής ιστορίας του Ναζισμού.

Αυτήν ακριβώς την ιδέα, που γεννήθηκε ως «δικλείδα ασφαλείας» των νικητών του Β’ παγκοσμίου πολέμου κατά της ηττημένης ναζιστικής Γερμανίας, που αντιγράφηκε από δεκάδες συνταγματικούς νομοθέτες, την οποία σήμερα επικαλούνται στα δικαστήρια της Ελλάδος τα θύματα της οικονομίστικης αναλγησίας του μνημονίου,

αυτήν ακριβώς την ιδέα ζητάμε να θυμίσετε στους συνομιλητές σας στο Βερολίνο κάνοντας την εξής ερώτηση:

Εξακολουθεί να είναι απαραβίαστη η αξία του ανθρώπου;

Χρήστος Κλειώσης
δικηγόρος