Το κλάμα ένδειξη αδυναμίας ή δύναμης;

Λέγανε οι παλιοί αλλά και πολλοί ακόμα και σήμερα ότι "οι άντρες δεν κλαίνε πια", επιβάλλοντας δια μέσω του λόγου αυτού άμεσα την εικόνα του δυνατού και σκληρού ανθρώπου, πολύ περισσότερο την ταύτιση του ανδρισμού με τη μη έκφραση του συναισθήματος και ειδικά με αυτό τον τρόπο.

Στην εποχή μας θεωρείται ίσως πραγματική ντροπή ή ακόμα χαρακτηρίζεται από πάρα πολύ κόσμο ως γραφικό το να δείχνει κανείς τη συναισθηματική του φόρτιση κλαίγοντας.

Ποιος όμως έχει το δικαίωμα να ορίσει τι είναι καλό για τον καθένα και για το πώς θα διαχειριστεί το συναίσθημά του; Κανείς πέρα από τον ίδιο. Αυτό ας υπάρχει ξεκάθαρο μέσα μας, πριν θέσουμε σε αναστολή ό,τι πηγαίο κι αυθόρμητο τολμήσει να ζητήσει διέξοδο στο φως. 

Δεν θα ξεχάσω ποτέ τις στιγμές που είδα άντρες να κλαίνε μπροστά μου σαν παιδιά. Είναι κάτι που με συγκλονίζει θα έλεγα και φυσικά όχι μόνο για τους άντρες αλλά και για τις γυναίκες και όλους - δε συζητώ για τους ηλικιωμένους. Είναι τόσο συγκινητικό, απόλυτα ανθρώπινο και τρυφερό να συμβαίνει, βλέποντας απέναντί σου να ανοίγει η ψυχή και να αφήνεται στα δικά σου χέρια. Κι εσύ με απόλυτη ευαισθησία να την φυλάς στις παλάμες σου ως κάτι πολύτιμο, πάντα με ενσυναίσθηση και ευθύνη.

Άνεργοι πατέρες μαθητών μου να έρχονται για ενημέρωση σχετικά με την πρόοδο των παιδιών τους κι εκεί να λυγίζουν και να τους παίρνουν τα κλάματα, διότι ένιωθαν ντροπή που δεν μπορούσαν να προσφέρουν στο σπιτικό τους όπως πριν, που έπρεπε να ζητήσουν χαρτζηλίκι από τη γυναίκα τους, που την έτρωγαν οι δρόμοι για να βγάλει τον επιούσιο, που δεν ξέρανε αν θα υπάρχει πιάτο γεμάτο την άλλη μέρα. Ναι, γιατί εκείνοι μαγείρευαν, αλλά αγωνιούσαν αν θα είχαν τα υλικά για την κατσαρόλα τους. Άλλοι να φεύγουν για την επαρχία ή το εξωτερικό μόνοι, εγκαταλείποντας την οικογένεια, προκειμένου να πάνε μακριά να καλύψουν την ντροπή, την θλίψη και την αγωνία τους και ίσως με την ελπίδα να βρουν ένα καλύτερο μέλλον για όλους. Καθηλωτικές εικόνες.
Το ίδιο συναίσθημα, ίσως πιο ήπιο αναδύθηκε, όταν έτυχε να είμαι μάρτυρας αντίστοιχου ανοίγματος με τη βοήθεια του βουρκώματος και των δακρύων έπειτα από μια απώλεια που είχαν άντρες φίλοι, οι οποίοι εξέφραζαν τον πόνο τους μέσα από αυτή τη λυτρωτική διαδικασία.

Ξεκίνησα με αναφορά στους άντρες, γιατί η κοινωνία έχει περάσει το αυστηρό πρότυπο του ισχυρού και ανέκφραστου αρσενικού σε όποια συνθήκη βρεθούν. Κι ας μην το παραδεχόμαστε, η πράξη αυτό αποδεικνύει μέσα από το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Λες και κι εκείνοι δεν είναι άνθρωποι που υποφέρουν ή συγκινούνται κι έχουν δικαίωμα στο κλάμα. Αν κατά λάθος συμβεί, θα υποστούν τον χλευασμό και την απόρριψη.

Στις γυναίκες είναι σχετικά πιο εύκολο να κλάψουν με οποιαδήποτε αφορμή, είναι θα λέγαμε περισσότερο στην φύση τους, λόγω ίσως της μεγαλύτερης ευαισθησίας που τις διακρίνει - και των ορμονών τους - χωρίς να σημαίνει αυτό ότι ισχύει για όλες. Η κοινωνία πάντως τους δικαιολογεί άνετα μια τέτοια στάση σε σχέση με τους άνδρες. Μην ξεχνάμε ότι έχει γράψει ιστορία η εκμετάλλευση αυτής της εξωτερίκευσης του συναισθήματος, προς όφελός τους. Σκάει το δάκρυ κορόμηλο και η επιτυχία σε ό,τι έχει βάλει ο νους τους πιθανόν μπαίνει πιο εύκολα στο τσεπάκι τους. Μια συμπεριφορά που εμένα προσωπικά με ανατριχιάζει και με θυμώνει. Τα ψεύτικα "χαϊδέματα" και η πονηριά με ενοχλεί αφάνταστα. 

Το ζήτημα είναι να μπορεί να κλαίει κανείς φυσικά και αβίαστα χωρίς κόμπλεξ, να του βγαίνει αληθινά και να το επιτρέπει δίχως τον φόβο της αντίδρασης των άλλων. Να τολμά να εκθέσει την ψυχή του. Θέλει αρκετή γενναιότητα και δύναμη να το κάνει κάποιος σήμερα στην εποχή του ατομισμού και του αψεγάδιαστου προφίλ. Σε μια εποχή που η περίπτωση του κλάματος δημόσια γίνεται πάραυτα αντικείμενο προς πώληση από τα ΜΜΕ. Δήθεν εκστασιασμένοι και υποκριτικά συντετριμμένοι γελοιοποιούν οποιαδήποτε τραγική στιγμή των ανθρώπων, λειτουργώντας απέναντι σε τέτοιες καταστάσεις σαν εξωγήινοι, που δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν ουσιαστικά τι μπορεί να σημαίνει όλο αυτό μπροστά στα μάτια τους. 

Προσωπικά από την παιδική μου ηλικία δεν ήμουν από τους ανθρώπους που έκλαιγα εύκολα, μάλλον σπάνια. Δεν είχα την άνεση να το πράξω, θεωρώντας ότι είμαι δυνατή, οπότε δεν υπήρχε λόγος να δείξω την ευσυγκινησία μου - που υπήρχε - με τέτοιο τρόπο. Συνήθως έβγαινε προς τα έξω η μάσκα του παγώματος. 

Μια φορά, πριν από πολλά χρόνια, συνέβη σε κάποια συντροφιά να κλάψω σιωπηρά κι ανέλπιστα αυτό εκτιμήθηκε τόσο πολύ ειδικά από τους άντρες της παρέας, που τότε αντιλήφθηκα πως δεν είχαν συνηθίσει σε τέτοιου είδους αυθόρμητες κι ειλικρινείς αντιδράσεις από τον γυναικείο πληθυσμό που γνώριζαν. 
Αυτό όμως μου έδωσε κι εμένα ένα μήνυμα. Πως μπορώ να αφεθώ και να φέρω στο φως αυτή την πλευρά μου, δίχως να φοβάμαι μήπως εμφανιστώ τρωτή στους άλλους. Ήταν η πρώτη φορά που άκουσα εκεί ότι το να κλάψει κανείς μπροστά σε άλλους δείχνει θάρρος και δύναμη. 

Στην πορεία της ζωής μου ήρθαν στιγμές τέτοιες που το κλάμα αποτέλεσε λύτρωση έπειτα από το ισχυρό πάγωμα του σοκ ή της απέραντης θλίψης. Ήταν οι στιγμές που σου φανερώνεται ο θησαυρός που κρύβεται, όταν επιτρέπεις στον εαυτό σου να κλάψει, ακόμα και γοερά, ακόμα και στα πρόθυρα της ολικής κατάρρευσης, όχι μόνος όπως έκανες πάντα, αλλά και μπροστά σ' εκείνους τους ανθρώπους που σε κάνουν να νιώθεις οικεία. Την πρώτη φορά που συνέβη αισθάνθηκα αυτή την απελευθέρωση της ψυχής από τον πόνο, που δεν φανταζόμουν ότι υπάρχει. Οι άλλοι ήταν δίπλα συμπαραστάτες σε αυτόν τον προσωπικό αγώνα.

Η περηφάνια, η δύναμη, η αντοχή στα δύσκολα θέλουν κι αυτές το μέτρο τους, αφού κανείς μας δεν είναι σούπερ ήρωας, όπως νόμιζα μέχρι πριν μερικά χρόνια. 
Η ευαισθησία και το κλάμα είναι σπουδαίοι σύντροφοι στην ζωή μας και μάλλον γνώρισμα των δυνατών ανθρώπων, οι οποίοι σέβονται αυτούς τους συντρόφους και πάνω από όλα τον εαυτό τους. Το μυστικό είναι η ισορροπημένη σχέση μαζί τους.