Σάββατο 15 Αυγούστου 2015

Αισθησιασμός από τον Γιάννη Ρίτσο


"Αυτό είναι μια τόλμη, να πεις τα πράγματα με το όνομά τους."

"Κι ακόμη ένα μέτρο της αξίας ενός έργου είναι ο βαθμός του αισθησιασμού που υπάρχει στο έργο."
                                                            Γιάννης Ρίτσος


Ο Ρίτσος θεωρεί ότι είναι υποχρέωση τού κάθε καλλιτέχνη να λέει τα πράγματα με το όνομά τους ξεφεύγοντας από τη σεμνοτυφία και τους δήθεν καλούς τρόπους. Πιστεύει ότι είναι μια ψεύτικη γλώσσα αυτή που δεν αξιοποιεί τον λόγο που χρησιμοποιεί στην καθημερινότητά του ο απλός άνθρωπος, τη γλώσσα που μιλιέται στους δρόμους. Που σε εξιτάρει, που ερεθίζει κι εσένα τον ίδιο όταν λες τα πράγματα όπως είναι.
Η αξία ενός έργου υπολογίζεται και από τον βαθμό του αισθησιασμού που αναδύει, καθώς, όπως λέει ο ποιητής, ο εγκέφαλος τροφοδοτείται από τις αισθήσεις. 
                                                                       Πηγή

Μου αρέσει πολύ αυτή η προσέγγιση της ποίησης και της τέχνης γενικά από τον σπουδαιότατο ποιητή μας - που έζησε στο πετσί του την σκληρή πραγματικότητα, αλλά δεν έχασε την ανθρωπιά, την ευαισθησία και τον λυρισμό του. Από αυτή την καθημερινότητα έρχεται η έμπνευση και σ' αυτή απευθύνεται. Για μένα είναι δείγμα ελεύθερου πνεύματος να μπορεί κανείς να μιλά χωρίς αναστολές μέσα από την τέχνη, δίχως φυσικά να προσβάλει κανέναν. 
Όσο για τον αισθησιασμό πιστεύω ότι ένα έργο είναι πλήρες, όταν διεγείρει όσες περισσότερες αισθήσεις μπορεί. Σε αυτή την περίπτωση, πέρα από όποια μηνύματα περάσει στον αποδέκτη, θα μείνει αξέχαστο, γιατί θα έχει απευθυνθεί και στις αισθήσεις του, των οποίων η καταγραφή στον εγκέφαλο είναι ισχυρότερη από κάθε τι. 
Στον Ρίτσο θα επανέλθω κάποια στιγμή, διότι είναι πολύ αγαπημένος μου! Ας τον απολαύσουμε μέσα από την ερωτική και αισθησιακή του ποίηση.

 

Γυμνὸ σῶμα


Ι.

Εἶπε:
ψηφίζω τὸ γαλάζιο.
Ἐγὼ τὸ κόκκινο.
Κι ἐγώ.

Τὸ σῶμα σου ὡραῖο
Τὸ σῶμα σου ἀπέραντο.
Χάθηκα στὸ ἀπέραντο.

Διαστολὴ τῆς νύχτας.
Διαστολὴ τοῦ σώματος.
Συστολὴ τῆς ψυχῆς.

Ὅσο ἀπομακρύνεσαι
Σὲ πλησιάζω.

Ἕνα ἄστρο
ἔκαψε τὸ σπίτι μου.

Οἱ νύχτες μὲ στενεύουν
στὴν ἀπουσία σου.
Σὲ ἀναπνέω.

Ἡ γλῶσσα μου στὸ στόμα σου
ἡ γλῶσσα σου στὸ στόμα μου-
σκοτεινὸ δάσος.
Οἱ ξυλοκόποι χάθηκαν
καὶ τὰ πουλιά.

Ὅπου βρίσκεσαι
ὑπάρχω.

Τὰ χείλη μου
περιτρέχουν τ᾿ ἀφτί σου.

Τόσο μικρὸ καὶ τρυφερὸ
πῶς χωράει
ὅλη τὴ μουσική;

Ἡδονή-
πέρα ἀπ᾿ τὴ γέννηση,
πέρα ἀπ᾿ τὸ θάνατο.
Τελικὸ κι αἰώνιο
παρόν.

Ἀγγίζω τὰ δάχτυλα
τῶν ποδιῶν σου.
Τί ἀναρίθμητος ὀ κόσμος.

Μέσα σε λίγες νύχτες
πῶς πλάθεται καὶ καταρρέει
ὅλος ὁ κόσμος;

Ἡ γλῶσσα ἐγγίζει
βαθύτερα ἀπ᾿ τὰ δάχτυλα.
Ἑνώνεται.

Τώρα
μὲ τὴ δική σου ἀναπνοὴ
ρυθμίζεται τὸ βῆμα μου
κι ὁ σφυγμός μου.

Δυὸ μῆνες ποὺ δὲ σμίξαμε.
Ἕνας αἰῶνας
κι ἐννιὰ δευτερόλεπτα.

Τί νὰ τὰ κάνω τ᾿ ἄστρα
ἀφοῦ λείπεις;

Μὲ τὸ κόκκινο τοῦ αἵματος
εἶμαι.
Εἶμαι γιὰ σένα.

                                                                   Ἀθήνα 24.9.80
                                       Από τη συλλογή τα "Ερωτικά"





"Τὸ ξέρω πὼς καθένας μοναχὸς πορεύεται στὸν ἔρωτα,
μοναχὸς στὴ δόξα καὶ στὸ θάνατο.
Τὸ ξέρω. Τὸ δοκίμασα. Δὲν ὠφελεῖ.
Ἄφησέ με νἄρθω μαζί σου."

                                Από τη Σονάτα του Σεληνόφωτος







9 σχόλια:

  1. Θεωρω πιο τολμηρο τον Χριστιανοπουλο που όχι μονο δεν δισταζει να πει τα πραγματα με τ’ ονομα τους αλλα καταφερνει να παρουσιασει την ορμη του ερωτικου παθους που τον κατακλυζει όπως την αισθανεται, διχως ντροπη ωμη και ολογυμνη και χωρις να τη στολιζει με ποιητικα χρωματα (λουλουδια και αστερια) και πλατωνισμους σε αντίθεση με τον Ριτσο η τον Καβαφη που με ωραιοποιήσεις και υπαινιγμους κρυβονται πισω από τις λεξεις.
    Πιστευω όμως ότι ο ποθος η ενταση του σαρκικου ερωτα δεν μπορει να περιγραφει με λεξεις ακομα και από τον καλυτερο ποιητη.

    Καλες βουτιες

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Θεωρώ κι εγώ ότι η ένταση και το πάθος της ερωτικής πράξης δεν μπορεί πράγματι να αποδοθεί λεκτικά, καθώς είναι βίωμα. Κάποιοι μπορεί να πλησίασαν, όμως δεν βρέθηκε κανείς που να μπορεί να το φτάσει.
      Χριστιανόπουλο έχω διαβάσει πολύ λίγο και αγαπώ τους κλασικούς μεγάλους μας ποιητές. Ασχολήθηκα εδώ με την αισθησιακή και κυρίως ερωτική πλευρά της ποίησης του Ρίτσου - γιατί αισθησιακός είναι σε πολλά ποιήματά του - καθώς τον γνωρίζουμε περισσότερο μέσα από την ποίηση που αφορά στα δύσκολα προσωπικά του βιώματα και τις κοινωνικές αναταραχές της εποχής που έζησε.
      Όταν η ερωτική ποίηση δεν είναι φορτωμένη, αλλά λέει τα πράγματα όπως είναι σε συνδυασμό με λίγο χρώμα από στοιχεία της φύσης ή μια μικρή ωραιοποίηση νομίζω ότι είναι έργο τέχνης. Αλλιώς είναι μια απλή περιγραφή, την οποία μπορεί να κάνει ο οποιοσδήποτε.
      Θα έρθω σε σένα να διαβάσω ξανά Χριστιανόπουλο. Δεν θυμάμαι αν έχεις ερωτικά του.

      Διαγραφή
    2. Άλλες δυο βουτιές έμειναν κι έπειτα επιστροφή στις υποχρεώσεις που θα είναι πάρα πολλές φέτος...
      Καλές υπόλοιπες βουτιές και σε σένα, εκτός αν τέλειωσαν ήδη!

      Διαγραφή
  2. Μην ασχολεισαι με τον παραλογισμο που κυριαρχει γυρω σου
    Ζησε την ηρεμια των τελευταιων ημερων των διακοπων σου
    Η ψυχικη μας υγεια ειναι πολυτιμη

    Chris Rea- King of the Beach

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Προσπαθώ να κάνω αυτό που μου προτείνεις, αν και ήταν πολύ δύσκολα όλα αυτό το καλοκαίρι.
      Σ' ευχαριστώ για την πολύ θετική προτροπή και έχεις απόλυτο δίκιο. Μας περιμένουν δύσκολες μέρες παντού από Σεπτέμβρη κι έμειναν μόλις λίγες μέρες...
      Εύχομαι το ίδιο και για σένα.
      Το ξέρεις ότι κάποιες στιγμές ο λόγος σου είναι βάλσαμο.
      Ευχαριστώ πολύ και για το τραγούδι...!

      Διαγραφή
  3. Η αληθεια ειναι οτι δεν εχω αναρτησει τιποτα απο τον ερωτικο Χριστιανοπουλο
    Θα ετοιμασω μια μκρη ανθολογια για αργοτερα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Θα χαρώ σν το κάνεις και θα έρθω.
      Κρίμα που δεν έχεις ανοιχτά σχόλια στην ανάρτησή σου για το βιβλίο του Καλβίνο, για να πω τη γνώμη μου, αφού το διάβασα...!

      Διαγραφή
  4. Αυτο κι αν ειναι μια ευχαριστη εκπληξη
    Αληθινα χαιρομαι που το διαβασες
    Αρκει αυτο και χωρις κανενα σχολιο
    Καλη κυριακη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Το διάβασα μάλιστα το περσινό καλοκαίρι!
      Είναι δροσερό και ευφυές...
      Να περνάς κι εσύ καλά!

      Διαγραφή

Σε ευχαριστώ που αφιέρωσες χρόνο να διαβάσεις τις σκέψεις μου.